Średniowiecze

,,Były niegdyś czasy, kiedy filozofia Ewangelii sterowała państwami, kiedy Boża moc chrześcijańskiej mądrości przenikała ustrój prawa, instytucje, obyczaje ludów, wszystkie warstwy i sprawy państwa; kiedy religia przez Chrystusa ustanowiona, należne sobie zajmując miejsce, cieszyła się wszędzie przychylnością panujących i władz opieką’’ – papież Leon XIII.

Średniowiecze (476 – 1492) jest moją ulubioną epoką, co często wywołuje zdziwienie moich znajomych wciąż hołdujących post – oświeceniowym stereotypom na temat tych czasów ;).

Początki mojej fascynacji średniowieczem sięgają okresu wczesnoszkolnego. Zapoczątkowała je lektura książki ,,Tak żyli ludzie. W średniowiecznym zamku’’, a także antologii ,,Legendy chrześcijańskie’’¹ , ,,Kwiatków św. Franciszka z Asyżu’’ (był to okres mojej fascynacji tym świętym, o którym dużo wówczas czytałem w czasopiśmie ,,Promyk Jutrzenki’’), książek o św. Antonim z Padwy (patronie rzeczy zgubionych) i św. Ricie z Casci. W epoce tej podobały mi się jej głęboka wiara i kultura rycerska, oraz zamki i miniatury. Fantazjowałem wówczas o wymyślonej przez siebie quasi średniowiecznej Krainie Białych Pól. ²

W klasie czwartej uczyłem się na lekcjach historii o Mieszku I, Bolesławie Chrobrym, rozbiciu dzielnicowym, Kazimierzu Wielkim i Władysławie Jagielle. Fantazjowałem wówczas o polskiej wyprawie do Afryki w czasach Kazimierza Wielkiego. ³

W klasie piątej na lekcji religii uczyliśmy się o historii chrześcijaństwa na Pomorzu Zachodnim. Wówczas dowiedziałem się po raz pierwszy o słowiańskim bogu Trygławie, który odbierał cześć w Szczecinie i o św. Ottonie z Bambergu.

W gimnazjum czytałem wiele książek o średniowieczu. Duże wrażenie wywarły na mnie ,,Herby, legendy, dawne mity’’ ⁴; był to też początek mojej trwającej do dziś fascynacji mitologią słowiańską. ⁵ Zaczytywałem się popularnonaukową serią ,,Strrraszna historia’’. Sięgnąłem po takie tytuły jak: ,,To okropne średniowiecze’’, ,,Ci okrutni Wikingowie’’, ,,Groźni rycerze w ponurych zamczyskach’’ i ,,Ci sprytni Słowianie’’. W późniejszych latach sięgnąłem po tomy: ,,Pokrętni Piastowie’’, ,,Dynamiczna dynastia Jagiellonów’’, ,,Srodzy Sasi’’ i ,,Narwani Normanowie’’. Z poważniejszej literatury sięgałem po ,,Jesień średniowiecza’’ Johanna Huizingi (ten holenderski historyk pojawia się w moim poemacie dygresyjnym ,,Milenium, czyli Nowe Triumfy’’⁶ ), książki Pawła Jasienicy: ,,Słowiański rodowód’’, ,,Polskę Piastów’’ i ,,Polskę Jagiellonów’’ (był to okres mojej fascynacji Jasienicą; również jego Jena ov Blackeyova spotkała w Armagedonie ⁷). Wiedzę historyczną czerpałem też z serii ,,Dzieje narodu i państwa polskiego’’ wybierając takie tytuły jak:

Jerzy Strzelczyk ,,Od Prasłowian do Polaków’’,

Gerard Labuda ,,Pierwsze państwo polskie’’,

Karol Olejnik ,,Cedynia, Niemcza, Głogów, Krzyszków’’,

Tomasz Jasiński ,,Przerwany hejnał’’,

Andrzej Jureczko ,,Testament Krzywoustego’’,

Henryk Samsonowicz ,,Łokietkowe czasy’’,

Edward Potkowski ,,Grunwald 1410’’,

Jadwiga Krzyżaniakowa ,,Koncyliaryści, heretycy i schizmatycy’’,

Wincenty Swoboda ,,Warna 1444’’,

Marian Biskup ,,Wojna trzynastoletnia’’,

Feliks Kiryk ,,Nauk przemożnych perła’’,

Michał Rożek ,,W cieniu katedr i zamków’’,

Krzysztof Baczkowski ,,Rady Kallimacha’’.

Z własnej nieprzymuszonej woli przeczytałem wówczas sporo tekstów źródłowych takich jak:

Marko Polo ,,Opisanie świata’’ (książka ta dostarczyła mi wielu cennych inspiracji w trakcie pisania ,,Tatry. Suplement’’),

Dante Alighieri ,,Boska komedia’’,

Giovanni Boccaccio ,,Dekameron’’,

wiersze Francesca Petrarki (jeden z jego utworów - ,,Triumfy’’ posłużył mi jako inspiracja przy pisaniu ,,Milenium, czyli Nowych Triumfów’’, w których Jena ov Blackeyova pełni rolę Laury),

,,Pieśń o Rolandzie’’,

François Villon ,,Wielki Testament’’,

,,Dzieje Tristana i Izoldy’’,

Gall Anonim ,,Kronika polska’’ (tym co wówczas mnie uderzyło w trakcie jej lektury była wielka ilość odwołań do mitologii rzymskiej; wbrew utartym wyobrażeniom średniowiecze nie odrzuciło antycznej mitologii, ale przechowało ją dla przyszłych pokoleń),

bł. Henryk Suzo ,,Życie’’ (ta religijna autobiografia zrobiła na mnie duże wrażenie opisami bardzo surowych praktyk pokutnych).

W pierwszej klasie liceum omawialiśmy na języku polskim ,,Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią’’, ,,O zachowaniu się przy stole’’ Przecława Słoty (utwór ten wywarł wpływ na mój zbiór opowiadań ,,Dom’’ ⁸), najstarszy polski hymn - ,,Bogurodzicę’’ i apokryf ,,Lament świętokrzyski’’. Z własnej nieprzymuszonej woli przeczytałem wówczas ,,O naśladowaniu Chrystusa’’ Tomasza a Kempis.

Kiedy studiowałem historię na Uniwersytecie Szczecińskim zajęcia o średniowieczu mieliśmy na drugim semestrze pierwszego roku. Jako teksty źródłowe omawialiśmy kroniki Galla Anonima, bł. Wincentego Kadłubka, Thietmara z Merseburga, Kosmasa z Pragi, Helmolda z Bozowa, ruską ,,Powieść lat minionych’’ (czyta ją się jak najlepszą powieść fantasy ;) i ,,Księgę henrykowską’’ ⁹. Z własnej nieprzymuszonej woli czytałem wówczas: ,,Złotą legendę’’ bł. Jakuba de Voragine, ,,Księgę królewską’’ perskiego poety Firdousiego (ją również czyta się jak najlepszą powieść fantasy), ,,Opowieści Okrągłego Stołu’’ i japoński epos ,,Kojiki’’.

Pracę magisterką napisałem pod kierunkiem prof. Stefanusa ov Floriakova , a dotyczyła ona poszukiwania prasłowiańskich śladów na (celtyckiej) górze Ślęży. ¹⁰ Wcześniej miała dotyczyć św. Wojciecha i ruskich bylin.

Poczynając od XIX wieku średniowiecze wywiera magnetyczny wpływ na licznych pisarzy fantastów. Zainteresowanych tym tematem odsyłam do posta: ,,Bohaterowie fantasy żyjący w średniowieczu’’.

1 Odsyłam do posta: ,,Legendy chrześcijańskie’’.

2 Odsyłam do posta: ,,Kraina Białych Pól’’.

3 Odsyłam do posta: ,,’Chronica africana’ czyli nasi w Afryce’’

4 Odsyłam do posta: ,,Herby, legendy, dawne mity’’

5 Odsyłam do posta: ,,Mitologia słowiańska – początek przygody’’.

6 Odsyłam do posta: ,,Triumf Nauki’’.

7 Odsyłam do posta: ,,Triumf Nauki’’.

8 Odsyłam do postów: ,,Brud, Smród, Nędza, Nieład’’ i ,,Podziemna wyprawa’’.

9 Odsyłam do posta: ,,Mitologia słowiańska – pasja studenta’’.

10 Odsyłam do posta: ,,Praca magisterska’’.