,,Leptirica''

,,Przychodzą nieustannie z tamtej strony ciszy

Psy, wierzby, nagie sady, ćmy białe, ćmy szare

I próżnię zapełniają, gdzie czasem brak myszy,

By zasklepić czymkolwiek w świat wyziorną szparę.

[…]

I przychodzą modlitwy o większą tęsknotę,

Źli bogowie, złe wiosny i mgła zagrobowa,

Bzy bez jutra, bez wczoraj, ćmy czarne, ćmy złote

I ty, co tak się smucisz, gdy piszesz te słowa...’’

- Bolesław Leśmian ,,Ćmy’’

W sierpniu 2018 r. obejrzałem po raz drugi jugosłowiański horror ,,Leptirica’’ z 1973 r. w reżyserii Djordje Kadijevivia (ur. 1933) nakręcony na podstawie powieści ,,Posle devedest godina’’napisanej przez Milovana Glišicia (1847 – 1908).

Akcja rozgrywa się w XIX bądź na początku XX wieku w serbskiej wsi Zarożju.

Świat istot fantastycznych reprezentują wampiry zwane ,,vukodlakami’’. Wśród nich jest sam Sava Savanović – zamieniony w wampira, XVIII – wieczny serbski młynarz. Jak na wampira przystało, Savanović miał długie, ostre kły i pazury. Pokryty był ciemną, kosmatą skórą i ubierał się w ciemną szatę z kapturem. Wydawał przerażające dźwięki brzmiące jak połączenie pohukiwania ze szczekaniem. Mieszkał w starym młynie, gdzie uśmiercił młynarza imieniem Vule rozrywając mu gardło zębami (wcześniej pozabijał jego poprzedników). Kiedy nocą wychodził na żer, gasła świeca i młyńskie koło przestawało się obracać, a ponadto rozsypywał mąkę. Dopiero młodzieniec Strahinja przeżył jego atak, po którym był cały biały od mąki. Chcąc pozbyć się wampira, chłopi z Zarożja na czele z młodym, rubasznym popem, poszli po radę do starej i niedosłyszącej Marjanicy, która pamiętała jeszcze żyjącego Savę Savanovicia. Za jej radą odnaleźli grób wampira. Znaleźli go tam gdzie koń przystanął i nie chciał iść dalej. Odkopali trumnę i przebili ją osikowym kołem. Z trumny wyleciała jednak ćma – dusza upiora, której nie udało się złapać. Mimo to chłopi poszli świętować zabicie wampira.

Tytułową leptiricą (,,ćmą’’) była urocza, młoda pasterka Radojka, córka bogatego gospodarza Żiwana. Kochał ją z wzajemnością młody chłopak Strahinja, lecz ojciec dziewczyny nie chciał go za zięcia z powodu jego ubóstwa. Chłopi przy aprobacie popa, pomogli Strahinji porwać Radojkę, którą ojciec w gniewie przeklął. Niestety w noc poprzedzającą ślub, Strahinja znalazł narzeczoną z wielką raną na brzuchu. Radojka ugryziona przez wampira, sama stała się wampirzycą. Wyrosły jej przerażające kły, a jej jasna cera stała się ciemna i kosmata. Leptirica usiadała narzeczonemu na plecy i jeździła na nim, aż ten ją zrzucił i przebił osinowym kołem. Niestety Strahinja zginął w walce, a na jego martwej skroni usiadła demoniczna ćma…

Film bardzo dobrze ukazuje infernalną grozę słowiańskich demonów (serbskie wampiry są tu straszniejsze niż te z Hollywoodu), choć zakończenie jest smutne.