Na przełomie września i października 2024 r. przeczytałem pracę popularnonaukową Kornelii Kwajzer ,,Rytuały miłosne i obyczaje Słowian’’. Autorka jest instruktorką gimnastyki słowiańskiej 1 i absolwentką Uniwersytetu Szczecińskiego (jak ja :).
Słowianie żyli w zgodzie z naturą (co z ich bardzo nieekologicznym rolnictwem żarowym?) i posiadali dobrą znajomość procesów przyrodniczych oraz ludzkiego ciała. Praktykowali przytulanie się do drzew, co jest raczej współczesnym wymysłem New Age. Nagość i współżycie seksualne nie były dla nich żadnym tabu. Zakaz dotyczył natomiast masturbacji, postrzeganej jako marnowanie nasienia. Prawdę powiedziawszy, Aleksander Brückner w ,,Mitologii słowiańskiej i polskiej’’ pisał o czymś przeciwnym; o rytualnym spożywaniu spermy, które bulwersowało chrześcijańskich misjonarzy. Tabu obejmowało również usuwanie włosów pod pachami i owłosienia łonowego. Na zewnątrz mieli cechy społeczeństwa patriarchalnego, podczas gdy w domach niepodzielną władzę sprawowały kobiety. Mąż nie wstydził się wyręczać żony w pracach domowych. Narodziny córki były oczekiwane bardziej niż narodziny syna (wątpliwe). Dopuszczalne dla naszych przodków były poligamia, poliandria i rozwody. Autorka kwestionuje przekazy o paleniu wdów na stosach pogrzebowych mężów. Argumentuje to badaniem zawartości popielnic i negatywną oceną samobójstwa w kulturze słowiańskiej. Dziewictwo nie było cenione. Kapłani przeprowadzali rytualne defloracje, zaś panna z dzieckiem była postrzegana jako idealna kandydatka na żonę. Zdaniem Autorki słowiańskie niewolnice i niewolnicy byli cenieni w ówczesnym świecie przede wszystkim dla ich umiejętności dawania rozkoszy w łóżku.
Słowianie czcili cały szereg bóstw płodności takich jak: Perun (falliczna symbolika jego broni, pioruna), Weles (bóg falliczny, od jego imienia pochodzi wulgaryzm ,,wał’’), bogini Mokosza (w rekonstruowanym micie zdradziła Peruna z Welesem i uprawiała kazirodczy seks ze swoim synem, Rodem, w gwarze moskiewskiej ,,mokosia’’ oznacza prostytutkę), Jaryło, na Połabiu nazywany Jarowitem (bóg wiosennej wegetacji), Porenut (opiekun dzieci w łonach matek), Rod (opiekun rodu) i jego córki, Rodzanice oraz Świętowit. Autorka przytacza mit o Świętowicie, przebywającym wewnątrz drzewa. Kiedy bóg z niego wyjdzie, nastąpi koniec świata.
Również wiele demonów miało związek ze sferą płodności. Należy wymienić tu uwodzicielskie rusałki i wiły, mamuny i mężyki, podmieniające dzieci, Babę Jagę (pierwotnie odpowiedzialną za przebieg inicjacji dzieci) oraz bałamutnika. Ten ostatni był szpetnym krzywdzicielem kobiet. Potrafił też mamić, je przybierając postać przystojnego mężczyzny.
Liczne rytuały wymagały nagości np. obecność nagiej dziewczyny była wymagana przy gaszeniu pożaru dla przebłagania bóstwa ognia. Noc Kupały była okazją do seksualnej inicjacji młodzieży. Kiedy Słowianka rodziła, mąż pomagał jej w magiczny sposób, kreśląc na jej ciele penisem znak krzyża. Niechcianą ciążę można było oddać krzakowi bzu, wylewając na niego wodę z krwią miesięczną. Wspomina o tym ,,Katalog magii Rudolfa’’2. Na podstawie przekazanego przez Thietmara mitu o wieszczym dziku, zamieszkującym jezioro w kraju Głomaczów, Autorka domniemywa istnienie zwyczaju zapasów nagich mężczyzn w błocie. Wreszcie nagie kobiety, już po urodzeniu dziecka, kładły się na polach, aby zapewnić ziemi płodność.
Choć praca o erotycznym aspekcie kultury naszych przodków sama w sobie jest potrzebna (,,nic co ludzkie nie jest mi obce’’ - Terencjusz), to w książce Kwajzer dostrzegam pewne mankamenty.
Bibliografia zawiera wartościowe pozycje naukowe i popularne, wymieszane z pomysłami współczesnych neopogan jak: Czesław Białczyński 3, Halina Łozko 4 czy Joanny Laprus (slavic wicca 5).
Zauważyłem też miejscami brak konsekwencji w narracji. W jednym akapicie o braku wstydu z powodu nagości, dalej zaś dowiadujemy się o dziewczętach, opowiadających o okrutnych rusałkach, aby zniechęcić młodzieńców do podglądania ich w kąpieli. Czytamy, że każde dziecko było darem, aby później dowiedzieć się o uśmiercaniu upośledzonych dzieci i stosowaniu środków poronnych.
1 Odsyłam do posta: ,,Gimnastyka słowiańska’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Katalog magii Rudolfa’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Czesław Białczyński’’,
4 Odsyłam do posta: ,,Rodzima wiara ukraińska’’.
5 Odsyłam do posta: ,,Podział wicca’’.
