O ciszy wyborczej

Głupie prawo, ale prawo :P. W ostatniej chwili powiem tylko: raz sierpem raz młotem w tęczową hołotę!

Herosi św. Izydora

,,Herosami są nazywani mężowie niejako powietrzni i godni nieba z powodu mądrości i dzielności'' – św. Izydor z Sewilli ,,Etymologiarum sive Originum libri XX''.

,,Bajarz polski''

W październiku 2019 r. przeczytałem ,,Bajarza polskiego’’ - zbiór baśni i legend opracowany przez Martę Berowską i Magdalenę Grądzką z urokliwymi ilustracjami: Zdzisława Byczka, Włodzimierza Kuklińskiego, Grażyny Motylewskiej, Marka Płozy – Dolińskiego, Grzegorza Szumowskiego i Jarosława Żukowskiego. Tytuł nawiązuje do antologii ,,Bajarz polski’’ Antoniego Józefa Glińskiego z 1853. Zawiera wiele znanych opowieści o: Lechu, Czechu i Rusie (legendy o założeniu Gniezna, Poznania i Cieszyna), Piaście, Warsie i Sawie (Sawa początkowo była syreną odczarowaną przez miłość Warsa), Złotej Kaczce, syrenie z Warszawy, bazyliszku, smoku wawelskim, przerwanym strzałą tatarskiego łucznika hejnale mariackim, utrwalonym w kamieniu odcisku stopy św. Jadwigi Królowej, koziołkach z Poznania, Halinie Krępiance, która obroniła Sandomierz przed tatarskimi najeźdźcami, toruńskich piernikach, kamiennych lwach z Gdańska, śpiących rycerzach w Tatrach (na ilustracji fajnie ukazano ich jako polskich wojowników z różnych epok), Popielu i jego żonie zjedzonych przez myszy, sprowadzenie soli z Węgier przez św. Kingę, Skarbniku, Janosiku, Twardowskim, kwiecie paproci, Waligórze i Wyrwidębie, Liczyrzepie (szpetnym gnomie z Karkonoszy, który wyprowadzony w pole przez księżniczkę Ofkę dosłownie liczył rzepy) i szewczyku Dratewce (wdzięczne mrówki, pszczoły i kaczki pomogły mu wyzwolić królewnę z mocy złej czarownicy). Oprócz nich antologia zawiera też mniej znane.

Ich akcja rozgrywa się od baśniowych pradziejów po XVIII wiek w różnych rejonach Polski. Dwie opowieści – o królowej Bałtyku Juracie i miłości Jegle i zmiennokształtnego Żaltisa – króla Szurpilskiego Jeziora są pochodzenia litewskiego, z kolei zapożyczona od Glińskiego baśń o królewnie zaklętej w żabę jest pochodzenia rosyjskiego. W jednej z zamieszczonych opowieści pojawia się rzymski bóg morza Neptun, który ukarał ciekawską flądrę z Bałtyku płaskim ciałem za to, że chciała wziąć zatopione skarby należące do ludzi. Oprócz miejsc rzeczywistych pojawiają się też lokalizacje fantastyczne jak: pomorskie miasto Wineta ukarane zatopieniem za chciwość jego mieszkańców czy mieszcząca źródło żywej wody Sobotnia Góra (jej pierwowzorem była Ślęża, zwana też Sobótką na co wskazują kamienne posągi na jej zboczach).

Na kartach antologii pojawiają się historyczni władcy Polski jak: Bolesław Krzywousty (budowniczy Wieży Trzech Płaszczy w Lublinie), Władysław Jagiełło (w miejscu gdzie były wbite w ziemię dwa nagie krzyżackie miecze wytrysnęło lecznicze źródełko) i Zygmunt III Waza (jego posąg wieńczący Kolumnę Zygmunta w Warszawie ożył i uniósł szablę w górę).

Z polskich baśni poznajemy szczegóły udomowienia lnu (opisany przez Marię Konopnicką w utworze ,,Jak to z lnem było?’’), także dowiadujemy się, że bratki upamiętniają braterską miłość. Zamiana w rosnące na Pomorzu buki była karą dla szwedzkich rajtarów, zaś czarodziejski dąb w lesie mieścił w swym pniu suknie dla księżniczki, zwanej Baranim Kożuszkiem (polski odpowiednik francuskich Oślej Skórki i Kopciuszka).

Poznajemy też fantastyczne zwierzęta jak: Króla Kruków, który z wdzięczności dla młodego trębacza obronił Poznań, srebronorogiego jelenia (dał Samborowi żelazny pierścień umożliwiający założenie kuźni, zaś jego brat Wojan otrzymał złoto, które szybko się skończyło), czarnego psa, wilka i węża pilnujących skarbów w Tęczynie, Króla Węży (obdarzył talentem muzycznym góralskiego grajka, aż zainteresował się nim cesarz w Wiedniu), Króla Ryb (rwał sieci rybakom, aż został przez nich uwięziony), orlicę (dała Mikołajowi z Warmii magiczny pierścień w nagrodę za uratowanie jej męża), oraz jaskółkę dającą ubogiemu garncarzowi mosiężny dzwoneczek (ów artefakt umożliwił mu lepienie grających garnków).

Ponadto z antologii dowiemy się dosiadającym wilka Smętku – dobrym duchu warmińskich lasów, duchach z Nidzicy i obdarzonej magicznymi zdolnościami królewnie Firelli, która spotkała na swej drodze księcia – czarodzieja (razem wielokrotnie zmieniali postać).

Książka stanowi doskonałe wprowadzenie w świat tradycyjnych polskich baśni, w którym dobro jest nagradzane, a zło karane.