,,Przez wiele lat za głównego sprawcę upadku cywilizacji minojskiej uważany był wulkan na wyspie Thera (Santoryn), którego wybuch około 1500 r. zniszczył dużą część tej wyspy, odległej od Krety o około 100 km. W ostatnich latach pojawiła się jednak tendencja do pomniejszania znaczenia tego faktu dla dziejów Krety. Badacze zwracają uwagę przede wszystkim na rozbieżność w chronologii – zniszczenia na Krecie są późniejsze od daty wybuchu wulkanu’’ - Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień ,,Historia starożytna’’
W styczniu 2021 r. obejrzałem amerykańsko – włoski film science fantasy ,,Przygody Herkulesa’’ (tytuł oryginału: ,,Hercules’’) z 1983 r. w reżyserii Luigiego Cozziego (ur. 1947).
Akcja rozgrywa się 4 000 lat p. n. e. w Grecji (Teby, Tiryns, wyspa Thera ze stolicą w … Atlantydzie), w Afryce, oraz na Księżycu – siedzibie bogów.
Pojawiają się nawiązania do ,,Biblii’’ (ogród Eden, w którym mieszkała Kirke) 1, mitologii germańskiej (tęcza służąca jako most) 2, opowiadań Roberta Ervina Howarda o Conanie (narkotyczny czarny lotos) 3 i legend arturiańskich (miecz Teb wydobyty przez Herkulesa ze skały)4 , jednak siłą rzeczy najwięcej filmowych zapożyczeń pochodzi z mitologii greckiej. 5
Na początku filmu zostały zarysowane specyficzne kosmogonia i teogonia. Jako pierwsza została stworzona pierwotna ciemność, z której wyłonił się Chaos. Z Chaosu wyodrębniły się cztery żywioły, z nich zaś powstała … puszka Pandory zawierająca w sobie Dobro, Zło i Życie. Z czterech żywiołów ukształtowały się planety; jako pierwszy narodził się Saturn, zaś Ziemia jako ostatnia. Potem pojawili się bogowie (ubierający się na biało i mający białe włosy), po nich zaś ludzie.
Herkules był herosem; synem Amfitriona – króla Teb i królowej Alkmeny. W chwili narodzin został obdarzony przez Zeusa nadludzką siłą. Jego rodziców zabili spiskowcy. Mały Herkules płynął łodzią po rzece, gdzie przed śmiercią w wodospadzie uratował go Zeus. Chłopiec został przygarnięty przez bezdzietne małżeństwo. Kiedy Herkules miał już 20 lat (i nosił brodę), jego przybranego ojca zabił niedźwiedź, matkę zaś – latający robot. Osierocony młodzieniec podpalił dom, w którym się wychował i wyruszył na inicjacyjną wędrówkę, mającą mu dostarczyć odpowiedzi na pytanie kim naprawdę jest. Zwyciężył na ,,turnieju’’ na dworze króla Tirynsu. Uprzątnął nieczyszczoną całymi latami stajnię bogini Kybele kierując w jej stronę wodę rzeki, która wypłukała całą mierzwę. W oryginalnej mitologii greckiej Herakles oczyścił w ten sposób stajnię Augiasza, zaś Kybele była syryjską boginią, którą Grecy utożsamiali z Reą – matką Zeusa. Ponadto na oczach murzyńskiego króla Xenodamy, oddzielił Europę od Afryki (nawiązania do mitu o postawieniu przez herosa skał zwanych Słupami Heraklesa; są nimi Gibraltar i Ceuta).
Przyjaciele:
Zeus – król bogów ukazany z długą siwą broda i w złotej koronie. Wybrał Herkulesa do walki ze złem, śledził jego poczynania i chronił go.
Atena – córka Zeusa, sprzyjająca Herkulesowi.
Kirke – czarodziejka, którą Herkules spotkał po raz pierwszy pod postacią starej i brzydkiej wiedźmy. Dzięki dodaniu do eliksiru dziesięciu kropel krwi herosa, zamieniła się w urodziwą brunetkę. Wspólnie wyruszyli na wyprawę, w czasie której Herkules pomógł Kirke odzyskać jej amulet. Czarodziejka pokochała herosa i dobrowolnie udała się z nim na Therę, gdzie poniosła śmierć trafiona laserem – wynalazkiem Dedala.
Kasjopeja – piękna córka króla Tirynsu, która obietnicą odsłonięcia twarzy zmotywowała Herkulesa do oczyszczenia stajni Kybele. Później Herkules obronił ją przed złożeniem w ofierze (wrzuceniem do czynnego wulkanu). Jako kochająca się para, heros i królewna zostali przez bogów umieszczeni na niebie jako dwa gwiazdozbiory.
Wrogowie:
Hera – żona Zeusa, królowa bogów, która nosiła na głowie diadem z odwróconym półksiężycem (w mitologii greckiej był to atrybut innej bogini – Artemidy). Wrogo nastawiona do Herkulesa, nasłała nań dwa węże gdy jako niemowlę płynąć łodzią. Jednak już jako niemowlę Herkules dysponował siłą potrzebną do ich zaduszenia.
Minos – król Thery (w mitologii greckiej był królem Krety). Otwarcie gardził bogami i chciał zastąpić religię nauką (celny przytyk w stronę XX – wiecznego scjentyzmu). Nakazał oprawcom zamordować rodziców Herkulesa i samego następcę tronu Teb. Dzięki magicznemu mieczowi ukradzionemu w Tebach i wbitemu w kamień na Therze, kontrolował feniksa mieszkającego w miejscowym wulkanie. Zamierzał złożyć ognistemu ptaku w ofierze królewnę Kasjopeę, aby wyzwolić energię napędzająca maszyny Dedala. Herkules wydobywając miecz z kamienia, uwolnił feniksa (moc zaklętą w wulkanie). Minos zginął w erupcji razem ze swoją wyspą; stąd późniejsze mity o zatonięciu Atlantydy.
Dedal – androgyniczny demon przybywający z Chaosu, który służył królowi Minosowi. Jego dziełem były bojowe roboty: latający potwór, hydra oraz centaur pilnujący wyspy Thery. Ponadto zaprojektował Labirynt.
Ariadna – córka króla Minosa, równie piękna jak zepsuta i okrutna. Ukradła miecz Teb. Kiedy Herkules przybył na Therę i został wtrącony do lochu, Ariadna proponowała mu seks, chcąc mieć nadludzko silnych potomków z jego nasienia. Wcześniej chciała go napoić wywarem z czarnego lotosu, lecz heros odrzucił jej umizgi, dowiedziawszy się o niebezpieczeństwie grożącym Kasjopei. Ostatecznie przebił ją mieczem Teb w obronie Kasjopei.
Film oceniam jako bardzo ciekawy i oryginalny, śmiało i twórczo przekształcający materię mitologiczną, w którym zwycięża Dobro ;).
1 Odsyłam do posta: ,,Biblia’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Mitologia germańska’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Conan – władca wyobraźni’’.
4 Odsyłam do posta: ,,Legendy arturiańskie’’.
5 Odsyłam do posta: ,,Miologia grecka – początek przygody’’.
