,,Tego większość z nas nauczyła się jako dzieci na placu zabaw: Nie stoisz z boku, gdy duże dziecko bije małe dziecko. Możesz zadać cios lub dwa, żeby duży dzieciak przestał, to słuszna rzecz’’ - wpis Stephena Kinga na Twitterze po agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r.
Stephen King (ur. 1947) jest znanym na całym świecie amerykańskim pisarzem horrorów. Napisał min. ,,To’’, ,,Lśnienie’’, ,,Bastion’’, ,,Carrie’’, ,,Misery’’, ,,Smętarz dla zwierzaków’’, ,,Zieloną milę’’, ,,Cujo’’, ,,Podpalaczkę’’, ,,Pana Mercedesa’’ i ,,Jak pisać. Pamiętnik rzemieślnika’’. Oprócz horrorów pisze również fantasy. Jest autorem cyklu ,,Mroczna Wieża’’ i powieści ,,Oczy smoka’’ (ta ostatnia figuruje w kanonie Sapkowskiego). W 2022 r. na Ukrainie podpisano petycję o zmianę nazw ulic z Aleksandra Puszkina na Stephena Kinga w podzięce za to, że amerykański pisarz stanął po stronie napadniętych. Tymczasem w jego ojczystym kraju żyją wyznawcy teorii spiskowej głoszącej, że to King zamordował Johna Lennona.
W październiku 2022 r. przeczytałem najnowszą powieść fantasy Stephena Kinga ,,Baśniową opowieść’’ (ang. ,,Fairy Tale’’). Jest literackim hołdem złożonym geniuszowi R. E. Howarda, E. R. Burroughsa i H. P. Lovecrafta, o czym można przekonać się czytając dedykację. Osobiście bardzo podoba mi się takie mądre podejście pozwalające w dobie rozszalałej poprawności politycznej cieszyć się twórczością Lovecrafta bez podzielania jego rasizmu.
Akcja rozgrywa się w 2013 r. w miasteczku Sentres w stanie Illinois (USA) oraz w magicznym podziemnym świecie, zwanym Empis (nasuwa się tu skojarzenie w Pellucidarem; podziemną krainą wymyśloną przez E. R. Burroughsa). Empis było początkowo pięknym, kwitnącym światem, zamieszkanym przez ludzi (jeżdżących trolejbusami i używających lamp gazowych), syreny, olbrzymy, wielkie owady (karaluchy, świerszcze) i ssaki (nietoperze, króliki). Świeciły nad nim dwa księżyce, zwane Bella i Arabella, które w finale powieści rozbiły się przy zderzeniu. Rosły tam też pola maków, zwanych Czerwoną Nadzieją. Mieszkańcy Empis postrzegali historię inaczej niż my, żyli bowiem zanurzeni w czasie mitycznym (illud tempus według określenia Mircei Eliadego). Władcami Empis była królewska dynastia Gallienów, której członkowie obdarzeni byli magicznymi mocami (np. lewitacja, uzdrawianie). Symbol dynastii stanowił motyl monarch (w Empis nie było innych gatunków motyli). W świecie tym leżało wielkie miasto Lilimar (porównywane przez głównego bohatera ze Szmaragdowym Grodem), prowincje Deesk, Nadmorze, Zielone Wyspy, Ullu – północna kraina fanatyków religijnych oraz Cratchy – kraj olbrzymów. Przejście z naszego świata do Empis znajdowało się wewnątrz studni mieszczącej się szopie Howarda Bonditcha przy starym domu na ulicy Jaworowej 1 w Sentres.
Głównym bohaterem był 17 – letni brunet Charlie Reade. Gdy jego matka zginęła w wypadku na moście, ojciec, agent ubezpieczeniowy popadł w alkoholizm. Później wyszedł z nałogu dzięki Anonimowym Alkoholikom oraz modlitwie syna. Choć Charlie nie pochodził z religijnej rodziny, widząc upadek swojego ojca, zawarł umowę z Bogiem. Przez ten czas Charlie z oddaniem opiekował się ojcem. Niestety pod wpływem kolegi, Bertiego Birda dopuszczał się też chuligańskich wybryków (np. mazania psimi odchodami po szybach samochodu, czy niszczenie petardami skrzynek pocztowych). Później bardzo się tego wstydził. Wywiązując się z zobowiązania wobec Boga, Charlie w heroiczny sposób opiekował się niepełnosprawnym sąsiadem, antypatycznym samotnikiem Howardem Bowditchem, który złamał nogę spadając z drabiny i jego suką rasy owczarek niemiecki, imieniem Radar. Po śmierci schorowanego Bowditcha i wysłuchaniu jego instrukcji nagranych na taśmie magnetofonowej, Charlie udał się razem z Radar w podróż do Empis w celu odmłodzenia suki za pomocą magicznego zegara słonecznego oraz zdobycia złota. Na miejscu stanął do walki o wyzwolenie krainy spod władzy okrutnego tyrana, króla Eldana, zwanego Katem Skrzydlatych. Mieszkańcy Empis uznali Charliego za swego księcia, co może stanowić nawiązanie do szkockiego bohatera narodowego Karola Edwarda Stuarta (1720 – 1788) zwanego Bonnie Prince Charlie.
Eldan poprzez pakt z demonem Gogmagogiem (imię nawiązujące zarówno do biblijnych ludów Goga i Magoga, jak i do olbrzyma z brytyjskich legend) przybrał postać zielonego, uzbrojonego w macki, śliniącego się potwora, przypominającego nieco Cthulhu. Zamienił słoneczne Empis w ponurą Szarą Krainę, zamieszkaną przez ludzi oszpeconych działaniem klątwy (szara skóra, utrata poszczególnych części ciała takich jak np. usta). Dla uciechy tyrana i jego dworzan organizowano walki pojmanych ludzi na śmierć i życie. Katowi Skrzydlatych służyli przerażający nocni żołnierze (porównywani przez Charliego do ,,elektrycznych zombie’’), których jednak można było zabić polewając ich wodą.
Napotkani przez Charliego mieszkańcy Empis przypominali postaci ze znanych nam baśni jak: Babcia Gąska mieszkająca w bucie (stara Dora naprawiająca buty), Gęsiarka (pozbawiona ust, piękna księżniczka Lea, mówiąca za pośrednictwem swego konia, Falady), Rumpelsztyk, znany też polskiemu czytelnikowi jako Titelitury (złośliwy i okrutny karzeł Peterkin, w świecie Charliego podobny doń był morderca i włamywacz Christopher Polley), trzy małe świnki (trzech ocalałych Gallienów; Lea, Claudia i Woody mieszkało w chatach z drewna, kamieni i cegieł, zaś wokół wyły wilki), księżniczka Maleen (Głębia Maleen to nazwa straszliwych lochów), a być może nawet legendarny, polski książę Popiel zjedzony przez myszy (Killian, dowódca nocnych żołnierzy zginął zagryziony przez szczury). Charlie smucił się na widok martwej syreny Elzy, niegdyś śpiewającej w pałacowej fontannie, oraz walczył z dwiema ludożerczymi olbrzymkami, Haną i jej córką Rudą Molly.
W Empis królem małych zwierząt, takich jak owady i gryzonie był Skoczek; czerwony świerszcz wielkości kota. Charlie obronił owada przed okrucieństwem karła Peterkina. W naszym świecie na Nowej Zelandii żyją endemiczne świerszcze weta mierzące 30 cm długości.
Z kolei pierwowzorem olbrzymich karaluchów (jeden z nich został zastrzelony przez Bowditcha przy próbie przedostania się do świata na powierzchni) mogła być Apthoroblattina z karbonu i permu mierząca aż 50 cm długości.
Ostatecznie Charlie wyzwolił Empis z pomocą Lei i uwięził Gogmagoga w studni. Lea została królową. Charlie po powrocie na powierzchnię, zamknął portal, aby chronić Empis przed chciwością i okrucieństwem ludzi z naszego świata. Mimo paru wulgaryzmów, powieść bardzo mi się spodobała :).
