,,Nie mam wątpliwości, że Blake miał rację i że jedyną rzeczywistością w życiu była od początku czasu i będzie aż do końca czasu rzeczywistość duchowa zwana Bogiem’’ - Malcolm Muggeridge ,,Trzeci Testament’’
William Blake (1757 – 1827) był angielskim poetą, rytownikiem, malarzem i mistykiem, prekursorem romantyzmu. Oscar Wilde (1854 – 1900) 1 błędnie uważał go za Irlandczyka. Zostawił po sobie takie dzieła jak: ,,Pieśni niewinności’’, wiersz ,,Tygrys’’, ,,Ameryka’’, ,,Europa’’, ,,Księga Thel’’, ,,Księga Urizena’’, ,,Księga Losa’’, ,,Księga Ahanii’’, ,,Czterej Zoa’’, ,,Biblia Piekła’’, ,,Wizje córek Albionu’’, ,,Zaślubiny Nieba i Piekła’’, ,,Przysłowia Piekła’’ i ,,Milton’’.
Pochodził z rodziny londyńskich dysydentów religijnych. Żyjąc w apogeum oświeceniowego ateizmu i deizmu, pozostał głęboko wierzącym. Jednocześnie jego wiara mocno odbiegała od jakiejkolwiek ortodoksji. Dziś, używając neopogańskiej terminologii, zostałby nazwany własnowiercą. Pasuje do niego również starsze i szerzej znane określenie: gnostyk. Inspiracje do swoich prac czerpał z ,,Biblii’’, miejskiego folkloru XVIII – wiecznego Londynu, sztuki gotyckiej i renesansowej, ,,Boskiej komedii’’ Dantego 2 i ,,Opowieści kanterberyjskich’’ Geoffreya Chaucera, pism Emanuela Swedenborga (1688 – 1772) 3, Jakoba Boehmego (1575 – 1624) i Paracelsusa (1493 – 1541) 4, pradziejami Indii oraz Brytanii.
,, […] Poeta wierzył, że Brytania była pierwotną Ziemią Świętą, a mityczna Jerozolima znajdowała się w pobliżu londyńskiej Primrose Hill! ‘Wszystko zaczyna się i kończy na skalistych wybrzeżach druidów Albionu’ - pisał z entuzjazmem Blake. Myląc kompletnie Celtów z Anglosasami, uznał druidów za pierwotnych mieszkańców Anglii: ‘Wasi przodkowie, pochodzą od Abrahama, Hebera, Szema i Noego, którzy byli druidami, a świątynie druidów (kamienne filary patriarchów i gaje dębowe) do dziś świadczą o tych czasach’. Blake twierdził, że druidzi z Anglii wyruszyli w pradawnych czasach z misją zakładania wszędzie swoich świętych gajów i ustanawiania jednej prawdziwej religii’’ - Peter Beresford Ellis ,,Druidzi’’
Należy dodać, że w jego czasach wielu Anglików miało podobne wyobrażenia o najdawniejszej przeszłości swojego kraju. Zainteresowanym polecam swój wpis ,,Izraelizm brytyjski’’. Wierzył ponadto w magię (niejaki Stothard miał wymazać czarami sporządzony przez niego rysunek), astrologię 5 i płaską Ziemię 6. Negatywnie oceniał filozofię Johna Locke’a i fizykę Isaaca Newtona 7. Przez swoich współczesnych był niedoceniany jako artysta, uważany za dziwaka i chorego psychicznie. W pełni doceniony został dopiero po śmierci. Czytając jego biografię, pióra brytyjskiego historyka, Petera Ackroyda, stwierdziłem, że mam z Blakiem wiele cech wspólnych ;).
Poeta wierzył magię seksualną jako sposób doświadczania boskości. Marzył o uczestnictwie w orgii, zaś część jego dorobku stanowiły rysunki erotyczne. Tymczasem w realnym życiu miał bardzo kochającą i oddaną żonę, Catherine, której był wierny. Nie mieli dzieci.
Blake doświadczał wizji od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. W różnych okresach życia ukazywał mu się Bóg, prorok Ezechiel, ukochany, zmarły brat, Robert (artysta miał liczne rodzeństwo), duchy, anioły (św. Michał oraz św. Gabriel, mówiący, że pozował Michałowi Aniołowi), postaci z jego mitologii (Los), diabły (poeta walczył z jednym z nich idąc po węgiel) oraz szereg postaci historycznych (Sokrates, Herod, Wolter 8 etc.). Blake był także świadkiem pogrzebu niewielkiej wróżki, zielonej jak konik polny. Uwagę zwraca zwłaszcza Duch Pchły, zielono – złoty humanoid, hybryda człowieka i owada, wywołana przez Archanioła Gabriela. Duch Pchły powiedział artyście, że w skaczące owady wcielają się ludzie krwiożerczy. Gdyby było można odnieść wizje Blake’a do naszej rzeczywistości, Putin zostałby ukarany za swoje zbrodnie zamianą w pchłę ;). Umierający artysta miał wizję Nieba i wyznał wiarę w Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela.
Blake stworzył własną mitologię z takimi miejscami jak mistyczne miasto Golgonooza i ziemia Ulro; rodzaj piekła, pełnego wrogości, tyranii i egoizmu. Zoa stanowili tetradę nadprzyrodzonych bytów, złożoną z Tharmasa, Urizena, Luvaha i Losa. Tharmas ucieleśniał instynkt i siłę. Urizen, wzorowany na gnostyckim demiurgu był nieczułym bogiem rozumu i prawa. Pisał księgi o metalowych kartach. Ostatecznie uzyska przebaczenie. Luvah odpowiadał za miłość, namiętność i emocje. Objawiał się niekiedy jako Ork, buntownik, odpowiedzialny min. za amerykańską wojnę o niepodległość. Los, nazywany też Urthaną był duchem twórczej wyobraźni. Zoa posiadali swoje żeńskie emanacje takie jak: Enian (emanacja Tharmasa, odpowiadająca za seks), Ahania (emanacja Urizena, odpowiedzialna za intelekt), Vala (bogini natury, stanowiąca emanację Luvaha) i Enitharmon (muzykalna emanacja Losa). Oprócz Orka innymi duchami buntu były: Rintrah, lubieżny Bromion, Palamabron (,,łagodny i żałosny’’) i udręczony najemnik, Theotormon. Imię Thel odnosiła dusza. Blake opisał jej podróż z Nieba na Ziemię w celu przybrania cielesnej formy. Heros Albion, protoplasta Brytów był patriarchą Atlantydy, starszym niż patriarchowie biblijni.
Odrzucony przez swoich współczesnych, Blake dostarczył inspiracji twórcom z XX i XXI wieku. Był pierwowzorem Bajarza z cyklu fantasy ,,Opowieści o Alvinie Stwórcy’’ Orsona Scotta Carda. Autorytet, zły bóg z trylogii ,,Mroczne materie’’ Philipa Pullmana 9, przypomina nieco Urizena. Do twórczości Blake’a sięgnęli również polscy nobliści: Czesław Miłosz 10 (autor ,,Ziemi Ulro’’) i Olga Tokarczuk (powieść ,,Prowadź swój pług przez kości umarłych’’, na której podstawie nakręcono film ,,Pokot’’).
1 Odsyłam do postów: ,,Oscar Wilde’’ i ,,Portret Doriana Greya’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Boska komedia’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Swedenborg i kosmici’’.
4 Odsyłam do postów: ,,Paracelsus i kobiety’’, ,,Jak wskrzesić Paracelsusa?’’, ,,Poligenia’’ i ,,Legenda o Paracelsusie’’.
5 Odsyłam do posta: ,,Astrologia’’.
6 Odsyłam do posta: ,,Płaska Ziemia’’.
7 Odsyłam do posta: ,,Isaac Newton’’.
8 Odsyłam do posta: ,,Kandyd’’.
9 Odsyłam do posta: ,,Mroczne materie’’.
10 Odsyłam do posta: ,,Czesław Miłosz’’.
