W 2013
r. przeczytałem po raz pierwszy zbiór opowiadań science fiction i
fantasy C. S. Lewisa (1898 – 1963) zatytułowany ,,Mroczna
Wieża’’ (ang. ,,The
Dark Tower’’; nie
mylić z powieścią ,,Mroczna
Wieża’’ Stevena
Kinga). Redakcji podjął się sekretarz brytyjskiego pisarza,
Walter Hooper, który ocalił rękopisy zmarłego Lewisa przed
spaleniem w ogrodzie. Książka została wydana w 1977 r. (przekład
polski ukazał się w 2013 r., z czego opowiadanie ,,Anioły
miłosierdzia’’ już
wcześniej ukazało się w Polsce w antologii humorystycznej
fantastyki ,,Czarnoksiężnicy
z Krainy Osobliwości’’
pod redakcją Petera Haininga).
Omawiana
antologia składa się z następujących części:
-
niedokończonej powieści
science fantasy ,,Mroczna
Wieża’’
opowiadającej o podróży w czasie, zainspirowanej rzekomą przygodą
Charlotte Anne Moberly i Eleanor Jourdain w 1901 r. w Petit Trianon,
gdzie miały przenieść się w czasy Marii Antoniny, książką J.
W. Dunne’a ,,An
Experiment with Time’’
z 1927 r., poematem ,,Sir
Roland pod Mroczną Wieżą stanął’’
Roberta Browninga z 1855 r.1
i renesansowym eposem ,,Królowa
elfów’’ Edmunda
Spensera (to pod jego wpływem jeden z bohaterów nazywa się
Scudamour),
-
opowiadania ,,Niewidomy
od urodzenia’’
(alegorii opowiadającej o poszukiwaniu Boga),
-
satyrycznego opowiadania fantasy ,,Kraina
Imitacji’’,
-
humorystycznego opowiadania science fiction ,,Anioły
opiekuńcze’’,
-
opowiadania science fiction ,,Nieznane
formy’’
-
retellingu greckiego mitu o wojnie trojańskiej ,,Po
dziesięciu latach’’.
Akcja
tych opowieści rozgrywa się w XX wieku (1938 r., bliżej
nieokreślony okres po 1946 r. - dacie wynalezienia bikini), Innym
Czasie (rodzaju świata równoległego, gdzie czas biegł inaczej niż
w naszym świecie), w bliżej nieokreślonej erze lotów
międzyplanetarnych, oraz w starożytności w takich miejscach jak:
Cambridge (Wielka Brytania), Mars, Księżyc, Troja, Egipt, a nawet…
wnętrze umysłu współczesnej kobiety Peggy.
W
Innym Czasie wierzono, że Ziemia jest płaska, a Słońce osiąga
niewielkie rozmiary. Pociągi przetrwały wyłącznie w legendach
jako Dymiące Konie. Posiadano za to rozległą wiedzę o czasie.
Ludzie dzielili się na kasty, z których najwyższa byli Żądlarze
(sami siebie nazywający Jednorożcami) mieszkający w tytułowej
Mrocznej Wieży. Mieli żółtą skórę, nosili czarne szaty, zaś z
ich czół wyrastały obrzydliwe, czerwone żądła zatrute jadem.
Żądlarze nie mający jeszcze żądeł, zwani Trutniami, ze
wszystkich sił starali je sobie wyhodować za pomocą chemicznych
mikstur. Istoty te odpowiadały za kult bożka zwanego Wielkim
Mózgiem. Swoich żądeł używały do kłucia ludzi w głowę, ci
zaś pod wpływem jadu zamieniali się w bezwolne Manekiny. Inną
kastą byli robotnicy pracujący na utrzymanie Żądlarzy. Wrogami
mieszkańców Mrocznej Wieży byli barbarzyńscy Biali Jeźdźcy.
Menelaos
– król Sparty i jego porwana przez Parysa, żona Helena to postaci
z mitologii greckiej. Z mitologicznego opowiadania Lewisa dowiadujemy
się jak bardzo niewygodnym miejscem było wnętrze Konia
Trojańskiego. Gdy Troja została zdobyta, Menelaos odkrył, że jego
żona przez te dziesięć lat zestarzała się i już nie była
najpiękniejszą z kobiet. Miotały nim sprzeczne uczucia. Rad był
surowo ukarać niewierną żonę, lecz nie pozwalał mu na to jego
cyniczny brat Agamemnom. Od niego Menelaos dowiedział sie, że cała
wyprawa wojenna była jedynie pretekstem do zniszczenia konkurenta
handlowego. Menelaos i Helena w drodze do Sparty zatrzymali się
Egipcie, gdzie ukazany został eidolion – zjawa nadludzko pięknej
Heleny, dla której Grecy przez tyle lat walczyli. Nawiązuje to do
mitu, że prawdziwa Helena została zabrana na Olimp gdzie została
boginią, zaś obie strony konfliktu wykrwawiały się dla
przedstawiającej jej piękno iluzji.
C.
S. Lewis w swojej antologii przedstawił krytykę ,,nowoczesnych’’
kobiet – bezwstydnych, egoistycznych i myślących tylko o
kupowaniu, oraz rozpusty (,,wyzwolone’’, stare i brzydkie kobiety
poleciały jako ochotniczki na Marsa, aby świadczyć usługi
seksualne astronautom, lecz ci nie chcieli, a jeden z nich, głęboko
wierzący meteorolog, zwany Mnichem podjął próbę nawrócenia
kosmicznej prostytutki). Jako pozytywny wzorzec została ukazana
natomiast miłość i odwaga Scudamoura, który wskoczył przez
chronoskop do Innego Czasu, aby ratować uwięzioną w nim, swą
ukochaną Camillę. Tak jak inne książki C. S. Lewisa, ,,Mroczna
Wieża’’ jest bardzo
ciekawa i warta zekranizowania ;).
1
Utwór ten zainspirował również Stevena Kinga, który przedstawił
Rolanda jako rewolwerowca.
