Lisy

Oprócz dobrze znanego lisa rudego na świecie żyje bardzo wiele gatunków lisów. W Europie i Azji żyją jeszcze dwa gatunki tych zwierząt: korsak i piesiec.

Korsak zwany również lisem stepowym zamieszkuje stepy Kazachstanu, Afganistanu i północnych Chin. Od lisa rudego różni się rudo – popielatym ubarwieniem. Odżywia się myszami, szczurami, ptakami, zającami, królikami, myszoskoczkami.

Piesiec zwany również lisem polarnym żyje w tundrach Skandynawii, Grenlandii, Syberii, Alaski i Kanady. W zimie jego brązowa sierść staje się biała. Żywi się gryzoniami, ptakami, czasem złowi rybę,

Lisem żyjącym w Afryce jest fenek. Wyróżnia się małymi rozmiarami ciała (najmniejszy psowaty świata), pokaźnymi uszami i płowym ubarwieniem sierści. Ma doskonały słuch, a jego uszy służą także do celów termoregulacyjnych. Jest mięsożerny, a odżywia się owadami (najchętniej je chrząszcze i szarańczaki), gryzoniami i ptakami oraz gadami.

Jedynym lisem potrafiącym wspinać się na drzewa jest lis wirgiński żyjący w Ameryce Północnej. Wystarczy mu lekko pochylony pień. Grzbiet ma ciemnoszary, natomiast spód rdzawy. Chętnie plądruje gniazda ptasie.

W Ameryce Południowej żyją min. takie gatunki lisów jak: lis patagoński, krabożerny i lisoszakal. Ten ostatni zwany również lisem szarym, przypomina ubarwieniem szakala, skąd jego nazwa. Wybrzeże Ameryki Południowej zamieszkuje lis krabożerny zwany ,,Zorro pospolitym''. Wyróżnia się ciemnoszarym, połyskliwym futrem. Zgodnie z nazwą jego największym smakołykiem są kraby. Inne lisy krabożerne żyją w lasach i na stepach i nawet nie oglądają krabów. 

Skoczek pustynny

Skoczek pustynny zwany bywa również skoczkiem egipskim. Jest to jednak błędna nazwa ponieważ ten gryzoń zamieszkuje również inne tereny Afryki Północnej oraz Azję Południowo – Zachodnią. Jego tylne kończyny są dłuższe od przednich dzięki czemu przypomina kangura. Jest roślinożerny, a odżywia się owocami, nasionami, bulwami, korzeniami i łodygami. 

Słonie

Słonie – jest to grupa ssaków lądowych łatwych do rozpoznania po wydłużonych nozdrzach i górnej wardze tworzących trąbę, ogromnych uszach, wystających z pyska siekaczach (ciosy) zwanych błędnie ,,kłami''. Żyją w Afryce i Azji dzieląc się na dwa gatunki:

- słoń afrykański

- słoń indyjski.

Słoń afrykański różni się od słonia indyjskiego (zwanego również słoniem azjatyckim) większymi rozmiarami ciała, uszów, ciosów oraz trąbą zakończoną dwoma palczastymi wyrostkami (trąba słonia indyjskiego ma jeden ,,palec''). Trąba słonia ma wiele rozmaitych zastosowań jako: narząd oddechu, zapachu, wciągania wody i wciągania piasku (do pielęgnacji skóry). Największe zęby słonia, ciosy (zęby pozostałe znajdują się w krótkim pysku), służą do kopania w ziemi w poszukiwaniu jadalnych korzeni oraz bulw i wody. Ciosy, zwane ,,kością słoniową'' od bardzo dawna były poszukiwane przez ludzi (starożytny historyk grecki Herodot podaje, że Etiopowie składali ją w daninie królom perskim). Obecnie słonie są gatunkiem zagrożonym wyginięciem i chronionym. Mimo to nadal są mordowane przez kłusowników. W Kenii pod Nairobi znajduje się schronisko dla osieroconych słoników. Gdy dorastają są transportowane do Tsavo National Park. W starożytności słonie często były używane w wojsku. Najsłynniejszym wodzem posiadającym słonie w armii był Hannibal. W 

czasach II wojny punickiej ruszył na Rzym z armią wyposażoną w słonie, ale podczas przeprawy przez Alpy przeżył tylko jeden słoń imieniem Syrus, który stracił jeden cios. Po klęsce Hannibala słonie bojowe straciły na znaczeniu. W Azji w średniowieczu próbowano je ponownie przyuczyć do udziału w wojnie. Wynalezienie prochu strzeleckiego wyeliminowało słonie z pola bitwy: stanowiły zbyt łatwy cel do trafienia, a ponadto boją się huku strzelania. Mimo tego wzięły udział w II wojnie światowej (Japończycy używali ich jako wierzchowców do patrolowania dżungli). W Indiach już w starożytności słonie były bardzo cenione. Im radża był potężniejszy tym miał więcej słoni. Ich opiekunowie zwani kornakami cieszyli się wielkim szacunkiem. W czasie wielkich uroczystości religijnych ciała słoni są malowane w rozmaite kolorowe wzory i ornamenty. Odbywają się również konkursy pięknego udekorowania słoni. W czasie takiego pochodu słoni podstawia się im pod zad ogromne kosze, które te napełniają za jednym zamachem odchodami, używanymi jako nawóz. 

Jesiotry

Jesiotrowate – jest to bardzo stara grupa ryb (powstały 70 mln lat temu!) wyróżniająca się wydłużonym pyskiem, krótkimi ,,wąsikami'', białym podbrzuszem, tarczkami kostnymi na grzbiecie, brakiem łusek, górnym płatem płetwy ogonowej dłuższym od dolnego. Ich mięso jest cenione przez ludzi, podobnie jego ikra zwana kawiorem. Poszukiwany jest również kawior łososi. Jesiotr zachodni znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze. Są mięsożerne, a żywią się: rybami, płazami i bezkręgowcami. Innym mniej znanym przedstawicielem jesiotrowatych jest sterlet. W odróżnieniu od swego większego krewniaka jest rybą słodkowodną. 

Krokodyle

Krokodyle jest to najliczniejszy rząd krokodylowatych (Crocodilia)¹. Wyróżniają się tym, że w ich zamkniętym pysku widać lewą dolną czwórkę. Żyjący w Australii i na Nowej Gwinei krokodyl różańcowy jest największym przedstawicielem krokodylowatych (7 m)². Krokodyle żyją w Azji, Afryce, obu Amerykach³ i Australii. Są mięsożerne, a odżywiają się: rybami, żabami, kopytnymi i ptakami. Są rozdzielnopłciowe i jajorodne. Samica kopie duże, kuliste gniazdo zbudowane z piasku i gałązek. Matka opiekuje się młodymi. Przenosi je do wody w pysku, że przez co ludzie kiedyś uważali krokodylowate za jedzące własne młode. W żołądkach krokodylowatych podobnie jak 

dinozaurów znajdują się kamienie żołądkowe (gastrolity) ułatwiające trawienie. Krokodylowi nilowemu często towarzyszy niewielki ptak zwany ,,stróżem krokodyli''. Ptak ten wyjada krokodylowi nilowemu z zębów resztki mięsa w zamian za co krokodyl chroni go przed drapieżnikami. Starożytni Egipcjanie czcili krokodyle uznając je za zwierzęta poświęcone Sobkowi. 

Mięso jadalne z czego najlepszy ogon.

1 Do krokodylowatych należą: krokodyle właściwe, aligatory (chiński i missipijski), kajmany i gawiale (gawial gangesowy).

2 Największym krokodylowatym w dziejach był żyjący w mezozoiku w Ameryce Północnej deinozuch (12 – 15 m dł.) - krewny współczesnych aligatorów, władny polować na dinozaury

3 Przykładowe gatunki: krokodyl syjamski, nilowy, krótkopyski, amerykański, meksykański, krokodyl z Orinoko i różańcowy

Niedźwiedzie

Najstarsze niedźwiedzie pochodzą z pliocenu. W plejstocenie żył największy niedźwiedź jaki kiedykolwiek istniał – niedźwiedź jaskiniowy¹. Obecnie największym przedstawicielem niedźwiedziowatych jest niedźwiedź polarny. Żyją w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Ameryce 

Południowej². Jedynym niedźwiedziem żyjącym w Polsce jest niedźwiedź brunatny. Znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze. Są wszystkożerne, a odżywiają się: miodem, kopytnymi, owocami, rybami, płetwonogimi³, korzonkami i padliną.

1 Niedźwiedź jaskiniowy żył w Starym Świecie. Jego odpowiednikiem w Ameryce Północnej był niedźwiedź krótkopyski, który również osiągał znaczne wymiary

2 W Europie żyje niedźwiedź brunatny i polarny, w Azji – brunatny, polarny, himalajski, malajski i wargacz, w Ameryce Północnej – grizzly (podgatunek niedźwiedzia brunatnego), polarny i baribal, zaś w Ameryce Południowej – niedźwiedź andyjski – pierwowzór Misia Paddingtona, który pochodził właśnie z Peru. Niegdyś niedźwiedzie brunatne żyły także w górach Atlas w Afryce. Oba garnki pand (panda wielka i mała) nie należą do niedźwiedzi, ale do szopów, zaś koala jest torbaczem.

3 Niedźwiedź polarny poluje min. na foki. Zjada najwięcej mięsa z wszystkich niedźwiedzi.