poniedziałek, 20 listopada 2023

Skaryfikacja

 

,,skaryfikacja, tatuaż bliznowy – ozdoba ciała powstała w wyniku nacięć skóry wykonanych według ustalonego wzoru. Wprowadzone do nacięć substancje (najczęściej popiół roślinny, ochra, żywica lub inne substancje roślinne) uniemożliwiają szybkie gojenie się ran, co powoduje przerost blizn w formie uwypukleń. S. była stosowana w obrzędach inicjacyjnych (Indianie Ameryki Pn.), niekiedy może być znakiem przynależności plemiennej (Sudan). Współcześnie spotykana jest na kontynencie afrykańskim. [...]’’ - ,,Encyklopedia biologiczna tom X Sj – Ti’’



Skaryfikacja (łac. scarificare – drapać, ang. scar – blizna) znana był już w neolicie. ,,Biblia’’ (Kpł. 19,28, Pwt 14,1) zakazuje tej praktyki, co zaważyło na unikaniu jej przez Żydów, chrześcijan, a także muzułmanów. Według świadectwa rzymskiego historyka Ammiana Marcelina, barbarzyńscy Hunowie nacinali sobie twarze.



Celem poddania się zabiegowi skaryfikacji było wykazanie się siłą i odwagą, zaznaczenie własnej przynależności plemiennej (przydatne podczas bitwy lub przy poszukiwaniu zaginionych bądź porwanych dzieci), ozdobienie swego ciała, lub przeciwnie; oszpecenie go w celu zniechęcenia porywaczy, a także zasygnalizowanie umiejętności kobiety do znoszenia bólu przy porodzie.

Obecnie zwyczaje te podtrzymują murzyńskie plemiona z Sudanu, Beninu, Etiopii, RPA, a także Papuasi i Aborygeni.



W Beninie wycina się dzieciom wzory na twarzach. Tradycja ta sięga XVIII – wiecznych walk plemiennych. Skaryfikacja może stanowić podziękę dla bogów za urodzenie dziecka, oznajmienie o chęci zamążpójścia (blizna puuwari wycinana na brzuchu), lub gwarancję bezpiecznego porodu (pionowe linie na pośladku). Obecnie te krwawe i bolesne tradycje zanikają min. z powodu większej znajomości znajomości zasad higieny.

Plemię Thembu z RPA wykonywało blizny na brzuchach dziewcząt za pomocą żyletki. Rany były odkażane … krowim łajnem, które uniemożliwiało dostęp bakteriom zawartym w powietrzu. Blizny miały formę guzków.



W Papui – Nowej Gwinei tubylcy znad rzeki Sepik uznają za swój totem krokodyla różańcowego. Stosowana przez nich skaryfikacja ma za zadanie upodobnić plecy chłopca do opancerzonego grzbietu krokodyla. W tym celu wykonuje się liczne nacięcia mierzące 2 cm, oraz wkłada okruchy cegieł pod skórę. Jest to, rzecz jasna, rytuał bardzo bolesny i często śmiertelny.




Nuerowie z Etiopii i Sudanu wykonują skaryfikację podczas inicjowania młodzieży obu płci. Dziewczynkom wycinają na czołach wzór z kropek, podczas gdy chłopcy otrzymują w tym samym miejscu sześć równoległych linii. Pierwsza linia oznacza dojrzałość.

W powieści Kornela Makuszyńskiego ,,Awantura o Basię’’ koleżanki tytułowej bohaterki, wzorem dawnych Rzymianek, wycięły sobie na skórze jej inicjał gdy pojechała szukać zaginionego ojca w Ameryce Południowej. W innej powieści tego samego Autora, ,,Szatanie z siódmej klasy’’, Adaś Cisowski, doznawszy zawodu miłosnego, wyciął sobie na ręce napis: ,,Zosia Górska – niech będzie przeklęta!’’.



Wreszcie w XXI wieku raper Popek (właśc. Paweł Ryszard Mikołajuw) zrobił sobie blizny na twarzy. Dla mnie jest to dowodem nie tyle męstwa, co głupoty i dawaniem złego przykładu młodym ludziom. Jeszcze przed pandemią spotkałem 17 – latka, który też chciał się pociąć, aby być jak Popek.