,,G… i kapusta zawsze w parze idą – rzekł sentencjonalnie Percival Schuttenbach. - Jedno popędza drugie. Perpetuum mobile’’ - Andrzej Sapkowski ,,Chrzest ognia’’
Nie
tylko mity, legendy i baśnie, ale i historia nauki mogą dostarczać
inspiracji twórcom fantastyki. Oprócz kamienia filozoficznego
poszukiwanego przez alchemików, innym celem dawnych uczonych, do
którego usiłuje wracać nawet współczesna pseudonauka – było
tzw. perpetuum mobile (łac. ,,wiecznie
ruchomy’’) - maszyna
wykonująca pracę bez pobierania energii z zewnątrz. Oto krótki
zarys historii owej idei:
XIII
wiek – francuski architekt Villard de Honecourt naszkicował
pierwszy znany projekt perpetuum mobile,
1664
r. - Ulrich von Cranach zaprojektował maszynę złożoną z kul
napędowych, rynny i ślimaka,
1775
r. - Akademia Francuska odcięła się od wszelkich projektów
związanych z perpetuum mobile,
ok.
1829 r. - William Congreve zaprojektował maszynę z wałem,
łańcuchem i czerpakami,
1880
r. - John Gamgee zaprojektował perpetuum mobile napędzane
skraplającym się amoniakiem
Niestety
budowa działającego perpetuum mobile w świetle współczesnej
nauki pozostaje w sferze marzeń.
,, […] P. m. jest nieosiągalne, niemożliwe do urzeczywistnienia, jest sprzeczne z zasadą zachowania energii, według której energia nie ginie , ale też z niczego powstać nie może. - Według pierwszej zasady termodynamiki każda ilość ciepła jest równoważna pewnej ilości pracy. Urządzenie, któreby mogło każdą ilość ciepła, bez względu na temperaturę źródła, z którego ono pochodzi, zmieniać na pracę, nazywamy p. m. drugiego rodzaju. Jest ono również niemożliwe, ponieważ warunkiem koniecznym zamiany ciepła na pracę, jest, aby źródło, z którego czerpiemy ciepło miało temperaturę wyższą, niż otoczenie, ponadto zapewnienie pewnej ilości ciepła na pracę zawsze towarzyszy rozprószenie reszty pobranego ze źródła ciepła’’ - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 12 Optymaci do Polowanie’’
W
literaturze fantasy perpetuum mobile (działające) pojawia się w
powieści ,,Małe,
duże’’
Johna Crowleya. Innym przykładem jest zniszczona przez trzęsienie ziemi maszyna profesora Oppenhausera z ,,Pani
Jeziora’’
Andrzeja Sapkowskiego.
