Sierść

Sierść ssaków powstała na drodze ewolucji z przekształconych łusek gadów. Niektóre gady ssakokształtne (Therapsida) np. Cynognathus są przedstawiane na rekonstrukcjach z sierścią. Nie 

będący w żadnym pokrewieństwie z ssakami pterozaur Ramforynchus (i nie tylko on jeden) miał futro co upodabniało go do nietoperzy. Zarówno stekowce, wieloguzkowce, pradawne łożyskowce jak i pradawne torbacze były owłosione.

Również i dzisiaj większość ssaków ma sierść. Wyjątkiem są słonie, nosorożce, walenie i syreny. Słonie i nosorożce mają sierść tylko na ogonie tworzącą chwost. Wyjątkiem jest gęsto owłosiony nosorożec sumatrzański.

Futro ssaków służy do ochrony przed szkodliwymi czynnikami atmosferycznymi, pasożytami, a piżmowoły gęsta sierść chroni przed kłami i pazurami drapieżników.

Kolce jeży, tenreków, jeżozwierzy, jeżatek, ursonów i koendu to przekształcona sierść. Podobnie powstały ,,rogi'' nosorożców. Wśród włosów wyróżniamy: wełniste, ościste i puchowe.

Futro gronostajów, norek, lisów, jenotów, szynszyli itd. jest powodem ich zguby ponieważ ludzie zabijają je dla niego. Zwierzęta futerkowe trzymane są na specjalnych fermach w ciasnych klatkach i złych warunkach. Aby futro było gęstsze trzymane są na mrozie. ,,Każdy powinien zrozumieć, że nawet najpiękniejsze futro jest okupione cierpieniem i splamione krwią, iż jest luksusem za cenę śmierci – przekonują obrońcy praw zwierząt'' - ,,Kurier Szczeciński'' z 1998 r. 

Zachowania społeczne ssaków

Kot domowy czasem niszczy meble drapiąc je (podobnie czynią rysie zostawiając ślady pazurów na korze drzewnej). Wiele osób uważa, że koty i rysie robią to w celu ostrzenia pazurów i kupuje filcowe deski do drapania. Tymczasem między palcami kotowatych znajdują się gruczoły zapachowe zostawiające ,,dane personalne'' o ich właścicielu. Ów zapach połączony ze śladami pazurów stanowi informacje dla innych kotów.

Psowate i łasicowate zaznaczają swoje terytorium odchodami (moczem lub kałem).

Jedynym kotowatym żyjącym w stadach jest lew. Samce lwów nie mogą polować z powodu ogromnej grzywy, która czyni je widocznymi. Czasem tylko pomagają lwicom w ten sposób, że płoszą zwierzynę w ich kierunku. Wolą jednak bronić stada przed rywalami. Zdarza się, że stary przywódca zostaje przegoniony przez innego lwa. Wtedy zwycięzca zabija wszystkie młode swego poprzednika, aby założyć własną ,,dynastię''.

O przywództwo w stadzie walczy jeszcze wiele innych ssaków.

Pokonany samiec myszy staje dęba i popiskuje uznając swoją porażkę.

Słonie morskie walczą w okresie godów o miejsce do porodu dla swego haremu. Żeby się nie pozabijały, mają grubą skórę , która skutecznie chroni je przed kłami rywali.

Wielką rolę w zachowaniach społecznych ssaków odgrywa głos. Małpy takie jak orangutany, gibony i wyjce wydają głośne dźwięki w celu odegnania rywali. Mogą to robić ponieważ ich worki krtaniowe są silnie rozbudowane.

W okresie godów (rykowiska) samce jeleni (byki) głośnym rykiem wyzywają rywali na pojedynek o teren i samice (łanie). Zdarza się, że poroża byków splatają się ze sobą, tak że oba zwierzęta giną z głodu.

Wilki wyją nocą w celu zwołania towarzyszy na polowanie. Jeden z walczących o samicę wilków przewraca na grzbiet rywala i szczerzy zęby czekając, aż ten ucieknie.

Niektóre torbacze mają dziwaczne rytuały godowe.

Diabeł tasmański zapędza samicę do nory i przez trzy dni głodzi (siebie również) zapładniając ją. Poza godami nic się nią nie interesuje.

Przypominający ryjówkę wyglądem i rozmiarami, drapieżny torbacz antechinus charakteryzuje się tym, że po okresie godowym wszystkie samce zdychają. Okres godowy u antechinusa trwa dwa tygodnie. Wydaje wtedy ćwierkające dźwięki. Samiec antechinusa znalazłszy samicę łapie ją za kark i ustawia w odpowiedniej pozycji. Gdy się opiera to gryzie ją w kark. Zdarzają się wypadki śmiertelne! Zapładnia przez pięć godzin. Wysoki poziom hormonów w krwi osłabia zwierzę, aż ginie z wyczerpania.

Skunks ma czarno – białe ubarwienie ostrzegawcze, ponieważ w gruczołach podogonowych ma cuchnącą ciecz, której głównym składnikiem jest siarka. Aby jeszcze bardziej ostrzec drapieżnika, staje na tylnych łapach i tupie nimi. Gdy drapieżnik i to zlekceważy, strzyka w jego stronę owym płynem, który potrafi spowodować natychmiastową ślepotę.

Podczas walk o teren lub samicę, walczące ssaki często ponoszą obrażenia, a nawet giną. Natomiast pewien gatunek azjatyckiej gazeli, zwanej garna, rozstrzyga spory w ten sposób, że dwa samce chodzą w kółko.

Czasem do walk w w ogóle nie dochodzi np. u rosomaków, ponieważ to samica wybiera partnera.

Żyrafy osiągają 6 m wysokości. Ich długa szyja pozwala im sięgać nawet wysoko rosnących liści. Samce żyraf walczą czasem ze sobą uderzając szyją o szyję.

Piżmowoły również żyją w stadach. Gdy ich stado zostanie zaatakowane przez drapieżniki, samce ustawiają się koliście wokół samic i młodych z nastawionymi na wroga rogami. Tak samo broniły się dinozaury z grupy Ceratopsia.

Bardzo ciekawy sposób obrony młodych wykształciły gnu. Antylopy te w okresie wychowu młodych wspólnie ich bronią (potrafią przegonić lwa lub hienę). Nowo narodzone gnu potrafią biegać kilka sekund po urodzeniu. W czasie ucieczki matka wydala łożysko w celu odwrócenia uwagi drapieżnika.

Większość hien na świecie to samice o męskich hormonach. Samce rodzą się rzadko i najczęściej nie dożywają dorosłości ponieważ siostry je zagryzają.

Większość antylop (np. impala), jeleniowatych (sarna) i antylopa widłoroga zwana widłorogiem mają na zadzie białą plamę zwaną lustrem. Gdy reszta stada spokojnie się pasie, wartownik czuwa i w razie ataku drapieżnika pokazuje lustro i stroszy sierść na nim. Impale, kudu, gnu, gazele Thomsona, a nawet … strusie (ptaki) pasą się często razem na afrykańskich sawannach.

,,Na co dzień'' wydry prowadzą wodno – lądowy tryb życia. W okresie godowym budują z odchodów i ości kopczyki będące zapachowym i widocznym dowodem ich obecności. Nie licząc się z niebezpieczeństwami wędrują po lądzie w poszukiwaniu samicy. Wiele wydr ginie wtedy pod kołami samochodów.

Samce niedźwiedzi nie troszczą się o potomstwo, a zdarza się, że je zabijają. Niedźwiedzie polarne nie budują nor, tylko śpią na śniegu. Jedynie dla młodych je budują.

Świstaki żyją w koloniach w środowisku górskim. Gdy jeden z nich zdechnie, żyjące opuszczają norę i kopią inną. Nazwa tych gryzoni wzięła się stąd, że ostrzegają się wydając świszczące dźwięki.

Dużo ,,mądrzejsze'' są borsuki. Ci przedstawiciele łasicowatych próbują ,,pochować'' nieboszczyka. Jak odbywa się ,,pogrzeb'' borsuków jest kwestią sporną:

- zagrzebywanie trupa w ziemi,

- zamurowywanie ,,pokoju''.

Życie tych zwierząt jest słabo poznane. Borsuki dzielą czasem norę razem z lisami. Dawniej błędnie uważano, że jakoby te ostatnie czasem wyganiają borsuki z ich prawowitych miejsc w ten sposób, że obrzydzają im norę nieprzyjemnym zapachem z gruczołów zapachowych.

Pieski preriowe są spokrewnione ze świstakami i wiewiórkami. Żyją w Ameryce Północnej w podziemnych norach tworzących kolonie zwane koteriami. Dzielą je czasem z grzechotnikami i sowami ziemnymi. Wymienione zwierzęta żywią się nimi. Czasem pieski preriowe próbują się przed nimi bronić zakopując zamieszkiwane korytarze. Kolonie tych gryzoni ciągną się na wiele kilometrów pod ziemię. Pieski preriowe wynalazły znaki rozpoznawcze złożone z uścisków i dotykania pyskami, co przypomina całowanie. Mimo, iż z pozoru kolonie tych gryzoni są zgodne, to nieraz zdarzają się kłótnie, podczas których przeciwnicy zakopują się wzajemnie.

W stadach likaonów podczas łowów istnieje podział zajęć; podczas gdy reszta stada poluje, wybrane osobniki opiekują się młodymi. Po skończonych łowach myśliwi karmią opiekunów przetrawionym mięsem.

Niektóre duże, afrykańskie ssaki (słonie, bawoły, nosorożce, żyrafy) żyją w symbiozie z ptakami bąkojadami. Bąkojady należące do wróblowatych czyszczą skórę ssaków z bąków, pcheł, wszy, komarów i kleszczy.