Mitologia rumuńskich kolęd

,, [...] Bóg lub Jezus stworzył świat w ciągu trzech dni; zauważywszy jednak, że ziemia jest zbyt szeroka, by niebo mogło ją objąć, Jezus rzucił trzy obrączki, które zmieniły się w aniołów, aniołowie zaś utworzyli góry. Wedle innych colinde Bóg ulepiwszy ziemię kładzie ją na czterech srebrnych słupach, by ją podtrzymywały. Liczne pieśni przedstawiają Boga jako grającego na flecie pasterza z wielkim stadem owiec strzeżonym przez świętego Piotra.
   Liczniejsze i bardziej archaiczne są jednak inne colinde, które wprowadzają nas w innym świat wyobrażeń. Akcja toczy się na całym świecie, między zenitem a przepastnymi dolinami lub między górami a Morzem Czarnym. Bardzo daleko na morzu znajduje się wyspa z olbrzymim drzewem, wokół którego tańczy grupa dziewcząt. Postacie z tych archaicznych colinde  przedstawiane są w sposób baśniowy: są piękne i niepokonane, na szatach noszą słońce i księżyc (jak Bóg w colinde chrześcijańskich). Młody myśliwy wspina się konno bardzo wysoko do nieba, w pobliże Słońca. Dom tutejszego gospodarza i jego rodzina są zmitologizowane: gospodarz i jego bliscy zostają umieszczeni w rajskim pejzażu i przypominają królów. Bohaterami najpiękniejszych colinde są myślowi i pasterze, co potwierdza ich archaiczny charakter. Na rozkaz cesarza młody bohater stacza walkę z lwem, ujarzmia go i bierze w niewolę. Pięćdziesięciu rycerzy próbuje przebyć Morze (Czarne), ale tylko jednemu udaje się dotrzeć do wyspy, gdzie poślubia najpiękniejszą z dziewcząt. Inni bohaterowie ścigają dzikie zwierzęta obdarzone magicznymi właściwościami i odnoszą nad nimi zwycięstwo. [...]'' - Mircea Eliade ,,Historia wierzeń i idei religijnych tom III Od Mahometa do Wieku Reform''

Powrót centaurów

,, [...] kallikantzari, potwory, które nawiedzają greckie wioski przez Dwanaście Dni (między Bożym Narodzeniem a Epifanią) [...] stanowią przedłużenie mityczno - rytualnego scenariusza centaurów ze starożytności klasycznej [...]'' - Mircea Eliade ,,Historia wierzeń i idei religijnych tom III Od Mahometa do Wieku Reform''

,,Wyrwidąb''

W klasie czwartej poznałem na lekcji języka polskiego baśń o obdarzonych nadludzką siłą braciach Waligórze i Wyrwidębie. W mojej mitologii żyli oni w erze dwunastej. Podobnych im herosów znajdujemy w słowiańskim folklorze więcej...

W sierpniu 2019 r. obejrzałem sowiecką kreskówkę ,,Wyrwidąb’’ (ros. ,,Walidub’’) z 1952 r. zrealizowaną przez Dmitrija Babiczenkę (1901 – 1991) na podstawie czeskiej baśni ludowej.

Głównym bohaterem jest młodzieniec o imieniu Janek, będący herosem o nadludzkiej sile. Pożegnał rodziców i wyruszył w świat. W czasie swojej wędrówki poznał Marysię i jej dziadka – bartnika. Chcąc popisać się siłą popełniał głupstwa; mocował się z niedźwiedziem, wyrwał z korzeniami stary dąb (stąd przydomek) i rywalizując z innym herosem, zwanym Dmuchawką, dmuchnięciem zniszczył wiatrak. Janek zyskał wdzięczność i szacunek, oraz względy Marysi, gdy użył swej siły do uwolnienia rzeki zagrodzonej przez skały (dla porównania: w polskiej legendzie Bolesław Chrobry za pomocą miecza uwolnił rzekę Dunajec).