,,Fantazja, fantazja, bo jest do tego,
Aby bawić się, aby bawić się
Aby bawić się na całego!’’
- Fasolki ,,Moja fantazja’’
We wrześniu 2021 r. obejrzałem animowany musical Walta Disneya 1 ,,Fantazja’’ (ang. ,,Fantasia’’) z 1940 r. Akcja rozgrywa się w Akademii Muzycznej w Filadelfii, gdzie dyrygentem był Leopold Stokowski (1882 – 1977), zaś mistrzem ceremonii – krytyk muzyczny Deems Taylor (1885 – 1966). Film zawiera siedem utworów muzyki klasycznej zilustrowanych za pomocą baśniowych animacji. Wykorzystane zostały dzieła takich kompozytorów jak: Jan Sebastian Bach (1685 – 1750), Piotr Czajkowski (1840 – 1893), Paul Dukas (1865 – 1935), Igor Strawiński (1882 – 1971), Ludwig van Beethoven (1770 – 1827), Amilcare Ponchielli (1834 – 1886), Modest Mussogorski (1839 – 1881) i Franz Schubert (1797 – 1828).
Muzykę ilustrują kolorowe wróżki, tańczące grzyby, kwiaty ostu, strusie, hipopotamy, słonie i krokodyle. Gdyby film powstał w naszych czasach, na pewno znaleźliby się tacy, którzy dopatrywaliby się w tych scenach treści psychodelicznych :(.
Sama Myszka Miki wcieliła się w rolę ucznia czarnoksiężnika ze starożytnej legendy. Uczeń, do którego obowiązków należało noszenie wody, chcąc ułatwić sobie zadanie użył magii. Sprawił, że w noszeniu wody wyręczyła go … miotła. Niestety nie potrafił już jej zatrzymać. Nawet porąbanie miotły siekierą nic nie dało, a tylko pogorszyło sprawę, bo rozmnożone przez podział miotły groziły zatopieniem siedziby czarnoksiężnika. Dopiero powrót mistrza zapobiegł ostatecznej katastrofie. Rozgniewany czarnoksiężnik wypędził precz swego ucznia. Można to interpretować zarówno jako ostrzeżenie przed magią, jak też przed nieodpowiedzialnym korzystaniem z nauki (w czasie gdy została nagrana ,,Fantazja'' trwała już II wojna światowa!). Po zakończeniu tej sekwencji pokazano jak Myszka Miki dziękowała Stokowskiemu za jego pracę dyrygenta.
Balet ,,Święto wiosny’’ Igora Strawińskiego stał się pretekstem do przedstawienia ewolucji życia na Ziemi od pierwotniaków do dinozaurów (z pominięciem płazów). Faunę mezozoiku reprezentują: diplodok, triceratops, protoceratops, stegozaur, parazaurolof (ukazany z błoną łączącą kostny wyrostek na głowie z grzbietem), korytozaur, edmontozaur, strutiomim, ceratozaur, tyranozaur (błędnie pokazany z trzema palcami kończyn górnych zamiast dwóch), archeopteryks, dimetrodon (ten ostatni w rzeczywistości był pelikozaurem i żył w permie), pteranodon, plezjozaur i mozazaur. Jako przyczynę wyginięcia owej megafauny podano nie upadek meteorytu, ale katastrofalną suszę.
W wyjątkowo uroczy sposób zaprezentowano postacie z mitologii greckiej i rzymskiej: jednorożce, fauny, pegazy, amorki, centaury i ,,centauretki’’, rzymskiego boga wina Bachusa (przedstawionego jako infantylnego pijaka), Zeusa, rzymskiego boga – kowala Wulkana wykuwającego pioruny dla władcy Olimpu, boginię tęczy Iris (w tamtych czasach tęcza szczęśliwie kojarzyła się z czymś innym niż grzechy sodomskie), Apollo (utożsamiony z solarnym bogiem Heliosem), bogini nocy Nyks oraz Diana używająca sierpa księżyca jako łuku.
Za pośrednictwem muzyki Mussogorskiego pojawiło się również nawiązanie do wierzeń słowiańskich. Czarnobóg (przez Taylora nazywany szatanem) urządził na szczycie Łysej Góry potworny sabat duchów, diabłów, kościotrupów, czarownic, wampirów i wilkołaków. Taylor pomylił się, mówiąc tu o Nocy Walpurgii, jest to bowiem święto germańskie, a nie słowiańskie. Sabat zakończyło bicie kościelnych dzwonów i procesja mnichów śpiewających ,,Ave Maria’’; pieśń wyrażającą triumf życia i nadziei nad śmiercią i rozpaczą.
,,Fantazja’’ ma dużą wartość poznawczą i artystyczną. W 1995 r. została umieszczona na watykańskie liście najlepszych filmów ;).
1 Odsyłam do posta: ,,Walt Disney’’.
