,,Dzieckiem
w kolebce kto łeb urwał Hydrze,
Ten
młody zdusi Centaury,
Piekłu
ofiarę wydrze,
Do
nieba pójdzie po laury’’
-
Adam Mickiewicz ,,Oda do młodości’’ (fragment)
W
1997 r. kiedy chodziłem do klasy piątej popularnością cieszył
się emitowany na ,,Polsacie’’
– amerykańsko – nowozelandzki serial fantasy ,,Herkules’’
(ang. ,,Hercules:
A Legendary Journeys’’)
z lat 1995 – 1999. Serial dzielił się na 111 odcinków
zgrupowanych w sześć sezonów. Pamiętam, że nauczyciele raczej
krzywo patrzyli na uczniów oglądających seriale o Herkulesie i
Xenie. Nauczycielka historii pani Anna ov Scayapakova, zapytana
przez Jakopasa ov Stateva o Xenę, powiedziała mu, że ,,ogląda
bzdury’’,
zaś katecheta pan Andreus ov Leovoshiner
powiedział o Herkulesie, że dla współczesnego widza nie liczy się
prawda historyczna, ale to, aby superbohater ,,miał
wrzody pod pachami’’.
Powodem owej niechęci były zapewne liczne ahistoryzmu obecne w obu
tych serialach i obawa, że uczniowie to właśnie z nich będą
czerpali wiedzę o starożytności zamiast z prac historyków. Jeśli
o mnie chodzi, to w tamtych latach wolałem czytać książki o
mitologii niż oglądać jej ekranizacje.
W
latach 2019 – 2020 zabrałem się za oglądanie odcinków
,,Herkulesa’’
jeden po drugim, w celu ich przeanalizowania i wyłożenia wniosków
na blogu.
Akcja
serialu rozgrywa się w umownie traktowanej starożytności: w
różnych zakątkach Grecji, w Istrii, Tracji, Chaldei, Kapadocji,
Libii, w Egipcie, wewnątrz wulkanu Etna na Sycylii, w Hadesie,
Królestwie w Chmurach, w bezimiennym podziemnym mieście i na
Atlantydzie, w XVIII – wiecznej Francji, a nawet w wieku XX (Jolaos
po uderzeniu piorunem miał wizję samolotów i wieżowców).
Tytułowy
bohater: Herkules (grany przez Kevina Sorbo) nosi imię jakie nadali
mu Rzymianie, Grecy bowiem nazywali go Heraklesem. Był nadludzko
silnym herosem; synem króla bogów Zeusa i śmiertelnej kobiety
Alkmeny. Różnił się wyglądem od swego mitycznego pierwowzoru.
Gładko ogolony, miał długie włosy i nosił charakterystyczny
strój: żółtą koszulę i brązowe, skórzane spodnie.
Prześladowany przez okrutną macochę, królową bogów Herę i
skonfliktowany z większością bogów Olimpu, bronił śmiertelników.
Zawsze postępował szlachetnie, unikał zbędnej przemocy, stawał
po stronie słabych i uciśnionych.
W
serialu pojawiają się postaci historyczne, jak również
nawiązujące do nich postaci fikcyjne.
Greccy
filozofowie Sokrates (ok. 470 p. n. e. - 399 p. n. e.) i Platon (424/
423 p. n. e. - 348/ 347 p. n. e.) pojawili się w wizji Jolaosa
zesłanej przez Atenę. Jolaos rozmawiał z nim jak równy z równym
i pytał ich o istotę piękna.
Murzynka
Felicyta; była niewolnica, żona czarnoskórego gladiatora Gladiusa
mogła mieć swój pierwowzór w św. Felicycie (II wiek – 202/
203), która była niewolnicą św. Perpetui (181 – 203).
Władca
Hunów Attyla (406 – 453) pojawia się w serialu jako Atilus –
barbarzyński wódz, który najechał wioskę.
W
serialu zawartych zostało wiele ciekawych nawiązań literackich i
…. nie tylko.
W
mitologii
egipskiej
Anuket była boginią pierwszej katarakty, córką Chnuma i Satis,
wyobrażaną jako kobieta w pierzastej koronie. W serialu została
przedstawiona jako córka faraona Ramzesa III (1217 p. n. e. - 1155
p. n. e.). Jej ulubieńcem był czarny kot. Zły Sokar – były
kapłan noszący imię egipskiego boga zmarłych, metalurgów,
rzemieślników i tragarzy, chciał zmusić Anuket do poślubienia go
i poszukiwał mumii Isztara. Anuket widząc poświęcenie swego
sługi, obiecała po powrocie do Egiptu wyswobodzić wszystkich
swoich niewolników,
Mumia
wykradziona z grobowca ożyła, a księżniczka Anuket najęła
Herkulesa do odnalezienia jej. Zabalsamowane zwłoki karmiły się
ludzkim życiem i były potężniejsza niż żywy faraon. Można je
było ujarzmić tylko złotym wisiorem anch. Mumia zaatakowała
Salmoneusa, zaś Herkules walcząc z ożywionymi zwłokami zamknął
je wewnątrz żelaznej dziewicy. umia się uwolniła, lecz Anuket
zabrała anch Sokarowi i ożywiony trup w bandażach zabił byłego
kapłana. Gdy Herkules odwinął ją z bandaży, mumia wpadła do
zbiornika z woskiem i utonęła.
,,Biblia’’:
Kaci
Hery wyrastali z ziemi uderzonej batem jako szkielety i okrywali się
ciałem, co przywodzi na myśl scenę z Księgi Ezechiela: ,,I
prorokowałem, jak mi było polecone, a gdym prorokował, oto powstał
szum i trzask, i kości jedna po drugiej zbliżały się do siebie. I
patrzyłem, a oto powróciły ścięgna i wyrosło ciało, a skóra
pokryła je z wierzchu, ale jeszcze nie było w nich ducha’’ - Ez
37, 7 – 8.
Herkules i cyklop z Trachos walczyli z nimi przy wsparciu Salmoneusa.
W
przeklętym mieście woda zamieniła się w krew: ,,Mojżesz
i Aaron uczynili tak, jak nakazał Pan. Aaron podniósł laskę i
uderzył nią wody Nilu na oczach faraona i sług jego. Woda Nilu
zamieniła się w krew. Ryby rzeki wyginęły, a Nil zaczął wydawać
przykrą woń, tak że Egipcjanie nie mogli pić wody z Nilu. Krew
była w całym kraju egipskim’’ - Wj 7, 20 – 21.
Oślica
nosiła imię Batszeba tak jak żona Uriasza uwiedziona przez króla
Dawida i późniejsza matka króla Salomona.
Mandragora
– rzadka obecnie roślina, której korzeniowi w kształcie
człowieka przypisywano moc pomnażania ludzkich sił płodności,
odgrywa ważną rolę w wielu kulturach (Mircea Eliade w książce
,,Od
Zalmoksisa do Czyngis – chana’’
opisał jej rolę w ludowej kulturze rumuńskiej). Wzmianki o tej
roślinie pojawiają się już w ,,Biblii’’:
,,Pewnego
razu Ruben, wyszedłszy na pole, gdy zżęto pszenicę, znalazł
mandragory i przyniósł je swej matce, Lei. Wtedy Rachela rzekła:
‘Daj mi mandragory syna twego’’’ - Rdz 30, 14.
,W serialu pojawia się ,,święty
korzeń mandragory’’
zesłany przez Herę. Mandragora miała posłużyć do zabicia
Herkulesa. Z naczynia, w którym się znajdowała, wyszedł potwór
podobny do dużej jaszczurki, który zaatakował Herkulesa. Ten razem
z Jolaosem zakuł jaszczurkę w kajdany.
Herkules
mówił Ateńczykom, żeby pierwszy rzucił kamieniem w centaura ten,
kto niczym się nie wyróżnia, w wyniku czego centaur ocalał. Dla
porównania słowa Jezusa ratującego przed linczem kobietę
pochwyconą na cudzołóstwie: ,,A
kiedy w dalszym ciągu Go pytali, podniósł się i rzekł do nich:
‘Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamień’’’
- J 8, 7.
Ognisty
demon Piro, któremu Hera kazała służyć Zanthosowi, mówił do
Herkulesa: ,,Z
prochu powstałeś, w proch się obrócisz’’
(dla porównania: ,,W
pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie,
póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty; bo prochem
jesteś i w proch się obrócisz!’’’
- Rdz
3, 19).
Piro zabił Zanthosa, a wówczas Herkules zgasił ognistego demona
beczką wody.
Słudzy
Hery byli ubrani w czerwone zbroje z rogatymi hełmami co nasuwa
skojarzenia z chrześcijańskimi wyobrażeniami diabłów.
Poloniusz
mówił swemu generałowi: ,,Przynieś
mi głowę Herkulesa na tacy’’.
W podobny sposób Salome podburzona przez swą matkę Herodiadę,
domagała się głowy św. Jana Chrzciciela.
Gwiazda
ze snu Jolaosa wskazująca drogę do szopy, gdzie urodziło się
dziecko stanowi nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej.
Jolaos
powiedział: ,,marność
nad marnościami’’.
Dla porównania: ,,Marność
nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami –
wszystko marność’’ - Koh 1, 2.
W
mitologii
perskiej
Abraxas był potworem mającym postać człowieka z głową koguta i
dwoma wężami zamiast nóg. Same smoki zaś, takie jak Ażi Dahaka
czy Ażi Sruwara były w wierzeniach Persów groźnymi, nikczemnymi
potworami. Prawdopodobnie od Abraxasa zostało na potrzeby serialu
urobione imię smoka Braxisa prześladującego wieś Laurencjum. Smok
ten pochodził z Tarsis - ,,wylęgarni
smoków’’
i słuchał rozkazów Adamisa – watażki szukającego zemsty na
Herkulesie. Mówił ludzkim głosem i nie był do końca zły.
Uratował chłopca Geigera, który chciał z nim walczyć przez
upadkiem w przepaść. Jednak Adamis manipulował nim wmawiając
Braxisowi, że Herkules i Jolaos zabili jego matkę. Jolaos walczył
z Braxisem i przy pomocy Herkulesa, skrępował smoka. Herkules
darował życie smoku, zaś Jolaos dowiedział się, że Cymena
okłamała go wysyłając na śmierć w walce ze gadem. Tak naprawdę
to Adamis zabił matkę Braxisa, za co uwolniony z łańcuchów smok
zabił go ogniem.
Do
mitologii
chińskiej
może nawiązywać scena, w której Romina mówi: ,,.. jeśli
zobaczę latające żółwie’’.
Polski misjonarz, jezuita Michał Boym (1612/ 1614 – 1659)
zamieścił relację o latających żółwiach, które rzekomo
zamieszkiwały Chiny.
Mitologia
grecka:
Afrodyta
– była
boginią piękna i miłości. Jolaos ujrzał ją płynącą na łódce
z muszli gdy łowił ryby. Dała Jolaosowi złote jabłko (trzymane
przy sercu zapewniało mu miłość każdej kobiety). Jolaos przyjął
dar i zakochał się w Afrodycie, co wywołało gniew Ateny i
Artemidy (czar jabłka działał tylko na śmiertelnych). Jabłko
sprawiło, że w Jolaosie zakochała się księżniczka Terra przez
co groziła wojna między Delos a Syros (Jolaos nie wiedział, że
była panną młodą). Terra chciała zrezygnować ze ślubu z
Epiusem. Na prośbę Jolaosa, Afrodyta zdjęła zaklęcie; okazało
się jednak, że skłamała. Herkules zabrał złote jabłko
Jolaosowi, zmusił Afrodytę do zdjęcia uroku, a potem cisnął je w
niebo. Terra wróciła do Epiusa i została jego żoną. Wcześniej
Afrodyta doprowadzając do zakochania się Terry w Jolaosie chciała
wywołać wojnę między Delos a Syros, aby przejąć świątynie
Artemidy i Ateny. Afrodyta zgodziła się zdjąć urok w zamian za
dwie złote świątynie. Na pożegnanie pocałowała Jolaosa w
policzek na jego prośbę. Herkules zabrał jej złote jabłko i użył
go do pogodzenia zwaśnionych królów Delos i Syros (Sydona i
Diodora). Afrodyta była matką młodego rybaka Deona, który
odziedziczył po niej magiczne zdolności. Znudzona rolą bogini
miłości rzuciła ją i poszła w świat. Pod jej nieobecność
związki zaczęły się rozpadać, wszyscy zaczęli się kłócić, a
boginię to wszystko bawiło. Afrodyta postanowiła zostać boginią
muzyki. Szybko znudziła się nią i zaczęła ćwiczyć strzelanie
z łuku, aby zostać boginią łowów. Wówczas Jolaos został
osobistym trenerem Afrodyty. Potem postanowiła zostać boginią
mądrości (założyła okulary), lecz szybko się znudziła, bo nie
znalazła obrazków w książkach. Wreszcie została wojowniczką i
poszukiwaczką przygód, chcąc naśladować Herkulesa. Została
uwięziona przez Hefajstosa i pokochała go. Została żoną boga
kowali i wróciła do obowiązków bogini miłości. Palamedes –
stajenny Augiasza wyrzucał jej, że dbała tylko o swoje świątynie,
a zaniedbywała wyznawców. Bogini na wyraźną prośbę Melanippe
wskrzesiła jej ojca Palamedesa (tylko do zmierzchu – więcej nie
mogła zrobić) i płakała nad swoją bezsilnością. Augiasz
uwięził Afrodytę chcącą ratować Herkulesa w klatce z piorunów.
W
mitologii Akteon
był
myśliwym, który za karę za podglądanie kąpiącej się Artemidy
został przez nią zamieniony w jelenia i rozszarpany przez własne
psy. W serialu jego imię nosił premier króla Gordiosa, który
zdradził go dla królowej Aleksy.
Alkmena
była
matką Herkulesa; piękną blondynką. Herkules pomagał jej dźwigać
ciężkie worki. Starą Alkmenę uwodził Demetrios; sługa Echidny,
aby móc zabić Herkulesa. Gdy Herkules został postrzelony z kuszy,
Demetrios porwał Alkmenę i zaniósł ją Echidnie. Jolaos wyrwał
bełt z rany Herkulesa. Alkmena chciała na stare lata wyjść za
Jazona, który dla niej zrzekł się prawa do tronu (Jazon miał
tylko trzy dni na poślubienie Alkmeny, aby nie stracić władzy).
Ich ślub nie mógł odbyć się na zamku z powodu niskiego
pochodzenia Alkmeny. Początkowo Herkules był przeciwny małżeństwu
swej matki z Jazonem. Alkmena potrafiła walczyć. W czasie ślubu
swej matki Herkules bronił jej przed morskim smokiem Perfidią
(Herkules i Jazon przebywali w jej brzuchu i tam ją zabili).
W
mitologii Amfion
był
synem Zeusa i Antiopy; poetą i muzykiem, a według niektórych –
nawet wynalazcą muzyki. W serialu jego imię nosił człowiek
niesłusznie oskarżony o morderstwo. Milczał oskarżony o
mordowanie kobiet i dzieci podczas oblężenia Kartaginy, gdy zostały
wykorzystane jako żywe tarcze. Nie zdołał ich obronić i obwiniał
siebie za to. Potem został pacyfistą i naraził się słudze Hery –
sędziemu Trachisowi. Herkules wymógł na Trachisie użycie Miecza
Prawdomówności. Amfion mimo tortur nie chciał się wyprzeć swoich
poglądów. Herkules pokonał Trachisa, który zmusił Amfiona do
wyparcia się poglądów jako ceny za uratowanie przyjaciół. Amfion
i Lea zostali królem i królową Pluribus,
Anteusz
był
,,kamiennym
potworem’’;
synem Gai, z którym walczył Herkules. Hera skradła Prometeuszowi
Wieczny Ogień, zaś Herkules i Dejanira szukając go zaszli na
polanę w lesie, gdzie stał totem z ludzkich kości zbudowany przez
Anteusza. Herkules w obronie Dejaniry walczył z Anteuszem, który
czerpał siłę z ziemi. Za radą Dejaniry heros pokonał Anteusza
nie pozwalając mu dotykać ziemi. Herkules cisnął zwłoki Anteusza
na zbudowany przez niego krzyż z ludzkich kości.
Ares
–
bóg wojny miał tron z ludzkich kości i przemawiał ze źródła
krwi. Jego krew była trucizną, którą skaził rytualne wino
Dionizosa w Meliadzie. Dziewice po wypiciu go miały czerwone oczy i
próbowały zasztyletować króla i królową, lecz Herkules pomógł
im się ukryć. Jego fanatyczny wyznawca Aureliusz założył
wojskową sektę dla chłopców. Zwerbował do niej Ksymoniosa,
przyjaciela Tytusa, Ares wezwany na pomoc przez Aureliusza ukazał
się jako czarny olbrzym o świecących oczach. W tej postaci zabił
Aureliusza i walczył z Herkulesem. Heros przebił Aresa mieczem
umoczonym w jego krwi. Ares zginął. Za pośrednictwem Gorgusa;
potwornego psa pożerającego ciała poległych, którzy potem
zjawiali się jako duchy, bóg wojny skłócił króla Deulina i jego
siostrę Poenę, aby ze sobą walczyli (Poena oskarżała brata o
otrucie ojca). Chciał bowiem sycić się krwią poległych i porywał
ich ciała. To Ares a nie Deulin otruł starego króla Memnosa, aby
wywołać wojnę. Ares podszywał się pod dowódcę wojskowego
Jortona. Herkules walczył z Gorgusem w obronie uwięzionego Jolaosa.
Zdemaskował Aresa, który został pokonany tym, że wszyscy
zrezygnowali z walki.
Artemida
–
bogini łowów obiecywała Jolaosowi sławę największego wojownika,
mistrza zapasów lub najszybszego biegacza.
Asklepios
–
bóg medycyny nauczył Herkulesa przyrządzać leki (Herkules mówił
o nim, że jest to ,,jeden
z niewielu bogów, którzy pomagają ludziom’’).
Wedle słów samego Asklepiosa: ,,Kto
jabłka konsumuje, ten mnie nie potrzebuje’’
(nawiązanie do angielskiego przysłowia: ,,Jedno
jabłko dziennie trzyma lekarza daleko ode mnie’’).
W
mitologii Atalanta
była
wojowniczką biorącą udział w łowach na dzika kalidońskiego i
pokonaną w wyścigach przez Hippomenesa. Słynęła z tego, że
zabijała wszystkich mężczyzn, których prześcignęła. Hippomenes
ocalił jej życie i zdobył jej rękę, rzucając jabłka, które
wojowniczka zbierała. W serialu Atalanta została ukazana jako
kobieta – kowal w kusym, srebrzystym kostiumie. Siłowała się na
rękę z Herkulesem i pokonała go. Jej bronią był bicz. Ares
opętał ją, aby kuła broń. Nieletni wojownicy Aresa ukradli oręż,
zaś opętana przez Aresa walczyła z Herkulesem. Atalanta potrafiła
unieść Herkulesa w powietrze. Była ciotką Damona ze Sparty. Kiedy
Herkules ustanowił igrzyska olimpijskie obserwując ścigających
się chłopców (miały na celu rozładowanie agresji), Atalanta
pokonała swego siostrzeńca Damona w siłowaniu się na rękę.
Pokonany mia wziąć udział w igrzyskach ustanowionych przez
Herkulesa. Nazwę ,,igrzyska
olimpijskie’’
zaproponował Salmoneus. Atalanta zaproponowała jako nagrodę
wieniec z gałązek oliwnych i zwyciężyła w rzucie oszczepem.
Atena
–
bogini mądrości, sztuki wojennej i rzemiosła nosiła okulary i
razem z Artemidą i Afrodytą zjawiła się na plaży. Wszystkie trzy
boginie przedstawiły się Jolaosowi, który miał być sędzią w
konkursie piękności między nimi.
Atlantyda
–
zatopiony ląd po raz pierwszy wzmiankowany w pismach Platona. Kiedy
Herkules rozbił się u jej wybrzeży, znalazła go na plaży piękna
kobieta i zaopiekowała się nim w swojej chatce. Wybawczyni
Herkulesa nazywała się Kasandra (nawiązanie do trojańskiej
księżniczki, w której przepowiednie nikt nie wierzył).
Spodziewała się Herkulesa ponieważ przyśnił się jej. Na
Atlantydzie gdzie zamieszkiwało homogeniczne społeczeństwo noszące
takie same biało – złote stroje i mające takie same poglądy,
Kasandra była outsiderką. Rosły na niej min. kukurydza i brzozy.
Obcy nie mieli wstępu na wyspę. Atlanci uważali resztę świata za
barbarzyńców. Posiadali maszyny latające. Rządził nimi król
Pantius. Jeden z jego poddanych wynalazł kuchenkę mikrofalową
zasilaną kryształami, które służyły również do zasilania
latarni. Tylko Kasandra wierzyła w bogów (od wieków pozostali
mieszkańcy wyspy byli ateistami). Snuli ambitne plany podboju
Kosmosu. Ich godłem było złote oko z niebieską tęczówką
(możliwe nawiązanie do masońskiego symbolu oka). Mieszkańcy wyspy
bardzo nietolerancyjni – chcieli spalić Kasandrę w jej domu,
wyznawali bowiem ślepa wiara w rozum. Wojownicy mieli włócznie
strzelające wiązkami energii, oraz broń laserowa (został nią
zniszczony statek z Koryntu, którym płynął Herkules). Żeglarze z
rozbitych statków stawali się niewolnikami w kopalniach Atlantydy
wydobywającymi czarodziejskie kryształy. Zatonięcie Atlantydy
zostało spowodowane wydobywaniem kryształów, które doprowadziło
do pęknięć ziemi. Posiadali wykrywacz prawdy (zasilany
kryształami); Kasandra została doń podłączona i torturowana
elektrowstrząsami. Herkules i Kasandra uciekli z Atlantydy
szybowcem.
Augiasz
–
posiadał stajnię, w której zalegały sterty nawozu (Salmoneus
uzyskał koncesję na handel nim). Chciał przerobić chram Afrodyty
na świątynię Hery co spotkało się z oporem bogini miłości.
Szalony król powiedział stadu owiec i bydła, że nie są
przywiązane do ziemi. Wypuścił wszystkie zwierzęta z zagrody. W
końcu uznał się za Zeusa i sprawił sobie rydwan zdobiony
piorunami (w mitologii greckiej uczynił tak Salmoneus). Rzucił
kamieniem w swego stajennego Palamedesa myśląc, że ciska w niego
piorunem. Szalonemu Augiaszowi ukazała się w lustrze Hera, aby nim
manipulować. Królowa bogów dała mu błyszczącą zbroję i piorun
kulisty. W zamian za dary kazała mu zabić Herkulesa. Augiasz stanął
do walki z Herkulesem wyposażony w nadludzką siłę. Trafiony
własnym piorunem przestał się uważać za Zeusa, teraz uznał się
za Ulisesa (Odysa).
W
mitologii Autolikos
był
synem Hermesa i Chione, wsławionym kradzieżom stad bydła
należącego do Syzyfa, a ponadto ojcem Antyklei (matki Odysa) lub
jego żony Penelopy. W serialu został ukazany jako ,,król
złodziei’’.
Kiedy Jolaos obronił go przed napastnikami, Autolikos uciekł i
zostawił herosa z łupem. Został złodziejem mszcząc krzywdę
brata na chciwym kuzynie; okradł go i rozdał łupy biednym.
Cekrops
(w
mitologii przedstawiany jako pół – człowiek, pół – wąż)
był królem Attyki obwiniającym Herkulesa o swoją śmierć i jako
duch poszukującym zemsty. Herkules pokonał ducha Cekropsa tłukąc
jego czaszką lustro (okazało się, że była to sztuczka Sokara).
W
serialu ważną rolę odgrywają centaury;
rasa pół – ludzki, pół – koni. Jeden z nich imieniem
Nemis
modlił się do Hery, aby pomogła mu porwać Penelopę. Otrzymał od
Hery płonąca, kolczastą maczugę, aby zabić nią Herkulesa. Nemis
był bratem Nessosa (zabitego przez Herkulesa przy próbie porwania
Dejaniry) i szukał zemsty. Wprosił się na wesele Penelop.
Ccentaury porwały pannę młodą. Później jednak Nemis poświęcił
życie podtrzymując walący się strop jaskini, aby Penelopa mogła
z niej uciec. Inny centaur imieniem Deryk miał za żonę kobietę
Leilę, która była prześladowana przez ludzi za związek z
centaurem. Leila miała syna Kifera. Zamaskowani napastnicy napadli w
nocy i podpalili jej dom (aluzja do Ku – Klux – Klanu). Ateńskim
odpowiednikiem KKK byli Kretani (przebrani za zwierzęta dokonywali
samosądów na ,,mieszańcach’’), których znakiem był trójząb.
Kifer rzekomo zginął w wieku trzech lat razem z matką. Deryk
ocalał i zaczął mścić się na Kretanach. Później okazało się
jednak, że Kifer został uratowany z pożaru. Leila mocą Zeusa
wróciła między żywych (Zeus mógł odwracać zło czynione przez
ludzi, ale nie przez innych bogów). Jeszcze inny centaur noszący
imię Kasjusz – uczeń Chirona zszedł na złą drogę, bo chciał
zbrojnie walczyć o równe prawa dla centaurów prześladowanych
przez ludzi (nawiązanie do Czarnych Panter w USA). Herkules
przekonał Kasjusza do rezygnacji z przemocy podczas marszu do
miejskiej fontanny i doprowadził do wygnania nieuczciwego sędziego
Gradusa, który dyskryminował centaury. Wówczas nastąpiło
pojednanie ludzi i centaurów.
Cerber
–
trójgłowy pies strzegący dusz zmarłych w Hadesie, był czarny i
miał czerwone oczy. Herkules powiedział mu o swoich dobrych
zamiarach i pies pozwolił mu iść dalej.
Charon
przewiózł Herkulesa przez Styks bez zapłaty. Heros mówił mu aby
nie zarzynał świnki, która wpadła do Hadesu.
Chiron;
mądry i szlachetny centaur uczył Herkulesa min. sportów, medycyny,
filozofii, czytania i pisania. Wśród jego uczniów byli też min.
Tezeusz, Jazon i Asklepios. Na krótko przed śmiercią napisał w
liście, że umiera. Martwił się o swego ucznia; centaura Kasjusza,
który zszedł na złą drogę. Dzięki Herkulesowi Kasjusz pojednał
się z umierającym Chironem i został jego następcą.
Chronos
był
bogiem czasu. Jego magiczny kryształ umożliwiał zatrzymywanie i
cofanie czasu. Ukradł go król złodziei Autolikos, a Herkules kazał
go oddać. Kryształ Chronosa znajdował się w kolekcji króla
Kwelusa (będącej czymś w rodzaju publicznego muzeum). Był zielony
i spiczasty. Umożliwiał podróże w czasie. Jego mocą Herkules i
Autolikos przenieśli się do swojej przeszłości. Po powrocie do
swoich czasów Herkules zniszczył kryształ Chronosa.
W
mitologii był 50 córek
Tespiosa.
Ich ojciec król chciał, aby Herkules zapłodnił je wszystkie, aby
mieć wnuki z jego nasienia. Królewny goniły herosa, a on uciekał.
Mimo, że wszystkie były piękne, Herkules nie chciał z nimi
uprawiać seksu, bo był monogamistą (w micie zostało to
przedstawione inaczej; Herkules przez 50 nocy spał z inną królewną,
cały czas myśląc,że to ta sama). W serialu córki Tespiosa
pozbawiły Salomoneusa odzienia, aż musiał zakrywać nagość
liśćmi. Herkules wytłumaczył królewnom, że żadnej z nich nie
kocha (motyw chrześcijański). Później jednak przybyły na ślub
Alkmeny z Jazonem i znów nagabywały Herkulesa, by uprawiał z nimi
seks.
Cyklop
(jednooki
olbrzym) z
Trachos bił i wypędzał z domów ludzi, aby chronić winnice Hery.
Herkulesa walczył z cyklopem, którym manipulował Kastor – sługa
Hery. Herkules darował życie przeciwnikowi, który jak się
okazało, nienawidził ludzi, bo był przez nich prześladowany w
dzieciństwie. Herkules doprowadził do pojednania między cyklopem,
a chłopami z Trachos. Odtąd zostawili się nawzajem w spokoju.
W
mitologii Kyrene (Cyrene)
tesalską nimfą, która w czasie polowania zabiła lwa. Ujrzał ją
wówczas Apollo, uczynił swoją kochanką i zabrał do Libii, gdzie
założył miasto nazwane jej imieniem. W serialu Cyrene była
ukochaną rybaka Deona, syna Afrodyty.
W
mitologii Danaidami
nazywano
50 córek Danaosa, które na polecenie ojca w noc poślubną
zamordowały swoich mężów; 50 synów jego rywala Ajgyptosa,
założyciela Egiptu. Tylko jedna Danaida nie posłuchała ojca i
uciekła ze swoim mężem. Pozostałe zostały ukarane za mężobójstwo
napełnianiem dziurawej beczki przez całą wieczność. W serialu
Herkules spotkał je w Tartarze jak przez całą wieczność
napełniały studnię.
Dedal
wynalazł
balistę. Po śmierci syna pracował dla Nikolosa, który prowadził
podboje. Nikolos wykorzystał rozpacz Dedala, który wcześniej nie
chciał projektować nawet noża, aby nikt się nim nie zabił. Dedal
skonstruował robota bojowego (wewnątrz zbroi siedział Perdiks –
urzędnik Nikolosa). Herkules pokonał robota wylewając mu na twarz
kocioł gorącej zupy. Perdiks uwolnił się ze zbroi, a Herkules
zmiażdżył ją odłamem skalnym. Ów robot nosił nazwę
,,Megalit’’
(nawiązanie do hetyckiej istoty z kamienia Ullikummi ).
Gdy Dedal dowiedział się, że Nikolos użył robota do rozprawy z
Herkulesem, wypowiedział mu służbę. Wówczas tyran zastosował
wobec Dedala przymus, lecz Herkules obronił przyjaciela. Dedal
podpalił swoje laboratorium. Dedal wyznał dziennikarce Katrinie, że
Ikar namawiał go na wspólny lot, lecz ojciec był zajęty
tworzeniem nowego wynalazku. Dedal wynalazł dla Ikara plastelinę (z
orzechów, gliny i oleju). Drugi ,,Megalit’’
miał miotacz płomieni. Nikolos chciał go użyć do osobistego
zabicia Herkulesa, lecz heros pokonał tyrana zamkniętego wewnątrz
,,Megalitu
II’’
zatykając dyszę miotacza płomieni kulką plasteliny rzuconej przez
Katrinę.
Dejanira
–
żona Herkulesa została zabita w łożu ogniem zesłanym z nieba
przez Herę (w mitologii zabiła się z rozpaczy gdy Herkules zaczął
płonąć po włożeniu szaty, którą z zazdrości nasączyła krwią
centaura Nessosa). W serialu ogień pochłonął także Ileę, Ejsona
i Kronusa; dzieci Herkulesa i Dejaniry. Po śmierci zamieszkała wraz
z dziećmi na Polach Elizejskich.
Demeter
–
bogini wegetacji, nie chciała by jej córka Persefona zadawała się
ze śmiertelnikami (np. ze świniopasem). Gdy porwał ją Hades, a
Herkules zrazu odmówił pomocy nie chcąc się mieszać w sprawy
bogów, Demeter zesłała niszczącą zimę na świat. Wtedy Herkules
zgodził się na wyprawę w zaświaty. Bogini ostrzegała go wówczas,
aby nic nie jadł i w drodze powrotnej nie oglądał się za siebie.
Dionizos
– był
bogiem wina. W królestwie Ifiklesa obchodzono misteria ku jego czci.
Herkules przybył tam by bronić króla przed zamachem, bowiem
upojone winem dziewice (menady) miały go we śnie zasztyletować i
spędzić noc z nowym królem.
W
mitologii Dirke
była
drugą żoną Likosa, króla Teb. Prześladowała jego odsuniętą
pierwszą żonę, Antiopę. Synowie Antiopy, bracia Amfion i Zetos
ukarali Dirke przywiązując ją do byka. Mit o niej wywarł wpływ
na obraz Henryka Siemiradzkiego ,,Dirce
chrześcijańska’’
i powieść ,,Quo
vadis’’
Henryka Sienkiewicza (scena, w której Ligia była przywiązana do
tura). W serialu Dirke; córka króla Menelaosa była adwokatem na
procesie Jolaosa niesłusznie oskarżonego o kradzież rubinu.
Echidna
była
zieloną, łysą, pół – kobietą, pół – wężem. Miała macki
i mówiła grubym głosem. Służył jej zamaskowany wojownik
usiłujący zabić Herkulesa i Jolaosa. Echidna była matką potworów
zabitych przez Herkulesa (np. Hydry, kobiety – demona, ptaka
stymfalijskiego). Uderzeniami ogona stwarzała piękne wojowniczki w
srebrzystych zbrojach, które były uzbrojone w kusze z grotami
wykutymi przez Hefajstosa. Herkules chciał zabić Echidnę, lecz na
prośbę swej matki darował jej życie. Echidna została uwięziona
w jaskini. Na służbie Hery usiłowała zemścić się na
Herkulesie. Meceus – brat Demetriosa z pomocą Hery uwolnił
Echidnę. Łagodniała tylko przy swoim mężu Tyfonie. Herkules
walczył z Echidną w grocie. Po śmierci Meceusa nastąpiło
spotkanie Echidny z Tyfonem. Matka potworów żałowała popełnionego
zła.
W
mitologii Elektra
była
córką Agamemnona i Klitajmestry. Mszcząc śmierć ojca razem ze
swym bratem Orestesem, zamordowała matkę i jej kochanka Ajgistosa.
W serialu jej imię nosiła piękna blondynka, w której zakochał
się Jolaos. Wzięła udział w wyścigu zrywania winogron, któremu
sędziował Jolaos. Zamiast Elektry konkurs wygrała jednak otyła
kobieta, którą Jolaos musiał pocałować.
W
mitologii Ereb
był
bogiem pierwotnej ciemności. W serialu Dirke chcąc ratować
niesłusznie oskarżonego Jolaosa, zaproponowała poddanie go testowi
Erebusa: pławieniu w wodzie, dźwiganiu sterty kamieni i zamknięciu
w lochu z olbrzymią świnią. Jolaos sprostał wszystkim tym próbom.
Hades
–
bóg świata podziemnego porwał Persefonę z nienawiści do jej
matki Demeter, kiedy ta leczyła chory dąb. Innym razem kazał
ubranym na czarno zbirom pojmać Herkulesa w karczmie Epikura. Bóg
zmarłych osobiście zjawił się w karczmie i strzelał w Herkulesa
piorunami kulistymi. Porwał herosa, aby sprowadził mu Persefonę,
ponieważ chciał ją mieć dla siebie przez cały rok.
Hefajstos
–
bóg ognia i sztuki kowalskiej (twórca min. tarczy dla Perseusza)
wykuł żelazną panterę, która ożyła pod ciosem jego młota.
Cierpiał tęskniąc za Afrodytą, która go porzuciła. Stary Iagos
starał się zwrócić jego uwagę na śmiertelniczkę Leandrę.
Hefajstos zdjął klątwę z wioski Sylabus, którą sam wcześniej
rzucił. Wciąż zabiegał o rękę Leandry, którą Iagos
uprowadził gdy szukała swego trzyletniego synka. Hefajstos dał
Iagosowi zbroję wykutą dla Aresa, która ożyła i poszła za nim.
Z ożywioną zbroję walczył Jolaos, który pokonał również
metalowego lamparta. Hefajstos pochwycił Afrodytę za pomocą tronu
– pułapki. Kiedy bogini stała się niewidzialna, boski kowal
oblał ją wodą i uczynił widzialną. Afrodyta ostrzegała
Hefajstosa przez podstępem jego sługi. Tymczasem Jolaos pokonał
ożywione zbroje. Afrodyta uwięziona na tronie przekonała
Hefajstosa, aby zrezygnował z Leandry i została jego żoną (oboje
wiedzieli co to znaczy być ocenianymi po wyglądzie).
Hera
–
była żona, a zarazem siostrą Zeusa, królową bogów Olimpu i
boginią małżeństwa okrutnie prześladującą dzieci spłodzone
przez jej męża z licznymi kochankami (w serialu została jednak
przedstawiona w jeszcze gorszym świetle niż w mitologii). Jej
symbolem był paw (inne bóstwa związane z pawiami to: indyjscy
bogowie Skanda i Kriszna, oraz jazydzki demon Malik Taus). Za wszelką
cenę chciała unieszczęśliwić, skazać na samotność Herkulesa.
Heros w zemście chciał zniszczyć siedem świątyń Hery, co
Alkmena mu odradzała. Hera zamieniła w psa kochankę Zeusa
(nawiązanie do mitu o trojańskiej królowej Hekubie). Zesłała
deszcz kamieni na uchodźców z Kalidonu. Prześladowała ich za
kradzież jej pucharu przez poświęconego jej kapłana Brateosa.
Hera nagrodziła skarbem króla Oresa za krwawe stłumienie
powstania. Zesłała piorun na dom w Tebach. Uwzięła się na to
miasto, za to, że odmawiało jej czci. Kiedy Herkules został
zabrany na Olimp i uczyniony bogiem, Hera namawiała go do obalenia
Zeusa. Bogini zabrała duszę Alkmeny z Pól Elizejskich i umieściła
w Tartarze. Ceną za wyzwolenie Alkmeny miało być oddanie boskości
Zeusa Herze. Władca Olimpu oddał swoją boskość żonie. Wraz z
Zeusem pozbawiony boskości został Herkules, którego Hera zaczęła
bić. Bogini wtrąciła Herkulesa do Tartaru gdzie uwięziony był
Kronos. Syn Zeusa zdołał się jednak wydostać i strącił Herę do
Tartaru.
Hermes
–
herold bogów w serialu miał postać siwego starca ze złotymi
skrzydełkami przypiętymi do głowy. Dał Herkulesowi zawiadomienie
o narodzinach syna Tyfona i Echidny.
Hestia
–
bogini ogniska domowego, na prośbę westalki Lei wskazała
Herkulesowi i Jolaosowi snopem światła jaskinię, w której krył
się Miecz Prawdomówności.
Hydra
(mająca
tylko jedną głowę) zaatakowała Jolaosa i Lidię w jaskini. Lidia
pokonała hydrę krzesząc ogień gdy Jolaos zgasił pochodnię.
Hydra pożarła herszta ,,satyrów’’. Inna Hydra – córka
Tyfona i Echidny, była olbrzymim wężem ze skórnymi wyrostkami po
bokach jednej tylko głowy. Gdy Herkules odrąbał Hydrze głowę, w
miejsce uciętej wyrosły dwie nowe. Im więcej Herkules ścinał
głów, tym więcej ich odrastało. Kiedy Herkules ścinał, Jolaos
wypalał rany ogniem, aż Hydra zginęła.
Ifikles
–
syn Alkmeny i Amfitriona był bratem – sobowtórem Herkulesa
(różnił się od niego czarnymi włosami). Zazdroszcząc bratu,
przechwalał się jak na rozkaz króla Eurysteusza złapał Cerbera i
wyniósł go z Hadesu. Ifikles służył tyranowi Gorgasowi, chcąc
pojąc za żonę jego pasierbicę Rene (w tym celu podszywał się
pod Herkulesa). Ifikles pojednał się z bratem i stanął do walki z
Gorgasem.
Ikar
–
syn Dedala, jako chłopiec latał na skrzydłach skonstruowanych
przez jego ojca. Wzbił się zbyt blisko Słońca, które roztopiło
wosk mocujący pióra. Chłopiec spadł do morza. Stary Dedal miał
potem koszmary i wyrzuty sumienia, że jego syn zginął. Powstała
plotka, że Dedal zabił Ikara.
W
mitologii Iksjon
był
królem Lapitów, który chciał uwieść samą Herę. Z jej atrapą,
stworzoną przez Zeusa z chmury spłodził dziką rasę centaurów.
Został ukarany za swe zuchwalstwem przywiązaniem w Tartarze do
obracającego się, ognistego koła. W serialu jego imię nosił
chłopiec prześladowany przez Herę. Był sierotą, którym
opiekowała się Iane; sierota wychowana w domu publicznym.
Jazon
–
zdobywca Złotego Runa, miał urojenie, podczas gdy inni myśleli, że
wyruszył na kolejną wyprawę. Marek – regent Jolkos groził
usunięciem go z tronu. Jazon rozpił się, bo dręczyły go
koszmary. Porzucił Medeę dla Kreuzy, a wtedy czarodziejka z
Kolchidy zabiła Kreuzę i dzieci Jazona. Argonauci wyruszyli
ponownie, aby odzyskać skradzione Złote Runo. Wśród nich była
Fibi – córka Linkeusa, która twierdziła, że jej ojciec został
zamordowany. Złote Runo ukradli Krwistoocy – sekta czcicieli Hery
(ich symbolem było czerwone pawie oko). Herkules zgodził się
poprowadzić drugą wyprawę ,,Argo’’
pod warunkiem, że kapitanem będzie Jazon. Tymczasem Hera dała
regentowi Markowi zaklęcie zabijające Argonautów. Krwistoocy
zanieśli Złote Runo do wulkanu. Argonauci walczyli z Krwistookimi
w jego wnętrzu, zaś Złote Runo przepadło w czasie erupcji. Regent
Marek zmusił Jazona do abdykacji na rzecz Kastora, który przywiózł
Złote Runo. Marek powołał do walki z Argonautami armię zaklętych
szkieletów Hery. Argonauci pokonali kościotrupy, które wyrosły ze
smoczych zębów wrzuconych w ogień (nawiązanie do filmu ,,Jazon
i Argonauci’’
),
Marek zginął od ciosu smoczego kła wbitego w czoło, zaś Jazon
pokonał w pojedynku uzurpatora Kastora. Jazon chcąc poślubić
Almenę zrezygnował z tronu Koryntu. Jego następcą miał być
Herkules, lecz odmówił. Ostatecznie Jazon wyznaczył na swego
sukcesora Ifiklesa, brata Herkulesa.
Jolaos
–
najlepszy przyjaciel Herkulesa był synem Skurosa z wioski Sylabus.
Uniknął klątwy rzuconej przez Hefajstosa, bo bawił się nad
rzeką. Jolaos walczył na moście z pobierającymi myto (Herkules
nie chciał bić się, ale wystąpił w obronie Jolaosa). Miał
sobowtóra – króla; kuzyna Orestesa, który władał Attyką.
Kiedy Orestes został uśpiony środkiem podanym w winie, Jolaos
zastąpił go w czasie koronacji. Tymczasem z Orestesem rywalizował
o koronę jego brat Minos. Po przybyciu do Hadesu (zamordowany przez
ognistą Oprawczynię) Jolaos spotkał swojego zmarłego ojca –
generała. Przed opuszczeniem Hadesu przyczynił się do
przeniesienia swojego ojca na Pola Elizejskie.
W
mitologii Kalisto
była
nimfą z orszaku Artemidy, która została uwiedziona przez Zeusa, a
przez swą panią, ukarana zamianą w niedźwiedzicę. W serialu imię
to nosiła piękna, lecz okrutna i cyniczna wojowniczka wykorzystana
przez Herę do walki z Herkulesem. Kalisto była wrogiem Xeny. Hera
obiecała uwięzionej w Tartarze Kalisto nieśmiertelność w zamian
za zabicie Herkulesa. Kalisto podstępem dostała się na urodziny
Herkulesa, gdzie próbowała otruć jego bliskich ponczem. Gdy
Herkules przybył do zamku Ifiklesa w Koryncie ujrzał Alkmenę,
Ifiklesa, Jolaosa, Jazona i Falafela otrutych ponczem. Trucizna wlana
przez Kalisto do ponczu nie zabiła , lecz sprowadziła sen, a po nim
szaleństwo. Herkules chcąc ich odczarować musiał razem z Kalisto
udać się do Labiryntu Bogów po cudowne owoce z Drzewa Życia. W
Labiryncie Bogów Herkules uratował Kalisto zaatakowaną przez
liany. Kalisto zwabiła Herkulesa w pułapkę w Labiryncie Bogów,
gdzie herosowi groziło zmiażdżenie przez kamienne drzwi i żelazne
kolce. Wówczas zdradziecka wojowniczka zerwała złote jabłko i
zjadła je. W nagrodę stała się nieśmiertelna. Gdy Herkules
uwolnił się z pułapki, zaczęła z nim walczyć i podpaliła
Drzewo Życia. Herkules mimo podstępu Kalisto uratował się z
płonącego labiryntu, a ją zostawił. Przyniósł złote jabłko i
uzdrowił nim swych przyjaciół.
W
mitologii Kastor
był
bratem Polideukesa, synem Zeusa i Ledy, bratem Heleny i Klitajmestry.
W serialu imię to nosił były przyjaciel Jolaosa, z którym
wspólnie wyruszył po Złote Runo. Prześladował Jazona przebrany
za rogatego demona w zbroi. Okazało się, że to on wcześniej zabił
Linkeusa, ojca Fibi.
Kobieta
– demon od
pasa w górę była kobietą a od pasa w dół – wężem. Miała
moc zamieniania w kamień dotknięciem ogona. Na wizerunek tej
postaci złączyły się w jedno wyobrażenia Meduzy i Lamii. Jest tu
też obecne nawiązanie do Herodota (Herakles z kobietą – wężem
spłodził praojca Scytów ).
Zamieniła Jolaosa w kamień. Przeraźliwie wrzeszczała. W końcu w
walce z Herkulesem sama siebie dotknęła ogonem i zamieniła siebie
w kamień, zaś jej ofiary powróciły do życia.
Lotos
był
magiczną rośliną. Nektar z jego liści pomagał zapomnieć.
W
mitologii jedną z 12 prac Heraklesa było schwytanie łani
kerynejskiej. Było
to poświęcone Artemidzie cudowne zwierzę posiadające poroże i
spiżowe kopyta. Zainteresowanych hipotezami, że jej pierwowzorem
mogły być renifery (wśród jeleniowatych tylko samice reniferów
mają poroża) odsyłam do posta: ,,Łania
kerynejska i Boże Narodzenie’’.
Herkules zranił jej nogi z łuku i schwytał ją żywcem, a po
wykonaniu zadania zwrócił zwierzę Artemidzie. W serialu
odpowiednikiem cudownego zwierzęcia z Hiperborei była złota pół
– łania, pół – kobieta; ostatnia z łań wybitych przez Zeusa.
Została oszczędzona na prośbę Aresa, który kazał jej mordować
ludzi z łuku. Krew łani miała moc zabijania bogów. Kiedy łania
postrzeliła z łuku Jolaosa, Herkules prosił o pomoc Cerinę –
piękną i dobrą kapłankę Aresa mającą moc uzdrawiania.
Początkowo odmówiła, bo przysięga złożona Aresowi zabraniała
jej wchodzić do wioski. Herkules obronił łanię przed myśliwymi
księcia Nestora. Cerina przemyślała sprawę i zgodziła się
wyleczyć Jolaosa. Tak naprawdę nie składała przysięgi, a tylko
bała się ludzi. Gdy Jolaos dotknął Ceriny, ta zamieniła się w
łanię. Została złapana w pułapkę z kolczastych gałęzi;
zdradzona przez Aresa, który chciał ją wymienić na Herkulesa.
Heros uwolnił Cerinę z pułapki. Dzięki kolcom Ares zdobył
zatrutą krew łani, którą zamierzał wykorzystać do zabicia
Herkulesa. Nestor próbował zabić Herkulesa zatrutą strzałą,
lecz złota łania pomogła w walce herosowi, zaś książę zginął
wpadając we własną pułapkę. Herkulesa i złota łania bardzo
się pokochali. Herkules oświadczył się Cerinie, lecz ta uznała
to za niemożliwe, bo ,,należała
do Aresa’’.
Łania prosiła Aresa o wolność. Bóg wojny odmówił, lecz łania
nie ustępowała. Kiedy w wiosce Joxer dotknął Ceriny zmieniła się
w złotą łanię. Chłopi chcieli ją zabić, lecz Herkules obronił.
Herkules udał się na Pola Elizejskie, by powiedzieć Dejanirze i
dzieciom o miłości do złotej łani. Po rozmowie z Dejanirą nie
zrezygnował z poślubienia zwierzęcia, lecz bogowie postawili
warunek: chcąc poślubić Cerinę, Herkules musiał wyrzec się
siły. Heros wybrał miłość i stracił moc. Stawszy się słabym
nie mógł już pomagać ludziom. Tymczasem Ares pozbawił łanię
nieśmiertelności. Cichy ślub Herkulesa i Ceriny odbył się w gaju
nad jeziorem.
W
mitologii Melisa
była
kapłanką Ateny zamordowaną przez tłum za to, że nie chciała
zdradzić boskich tajemnic. W nagrodę za wierność Atena stworzyła
z jej rozszarpanego ciała pszczoły. W serialu imię to nosiła
oderwana od rzeczywistości księżniczka Alcynii, zaręczona z
Gordiosem – księciem Lecji. Porwana przez handlarzy niewolników
została uratowana przez Herkulesa i Jolaosa. Miała siostrę Aleksę.
Melisa chciała, aby toczyła się o nią wojna jak o Helenę.
Tymczasem Aleksa udusiła ojca poduszką i przywłaszczyła sobie
tron, aby rozpętać wojnę z Lecją przy użyciu Pięści Talusa –
broni masowej zagłady. Z czasem nastąpiła przemiana Melisy z
egoistki w pełną poświęcenia, dorosłą kobietę.
W
mitologii Menelaos
był
królem Sparty, bratem Agamemnona, mężem Heleny i uczestnikiem
wojny trojańskiej. W serialu jego imię nosił król Cyros, który
zajmował się wynalazkami i astronomią. Herkules prosił go o
uwolnienie Jolaosa niesłusznie oskarżonego o kradzież rubinu,
zwanego Smoczym Okiem. Heros Maleus Potężny zdobył go na smoku
(łac. ,,maleus’’
- młot).
Midas
był
królem,
który zbudował dom gier w Midasium. Jego poddani zaniedbywali
rolnictwo uprawiając hazard w domu gier. Sam władca był zmuszony
do przebywania w Pałacu Gier ,,Złoty
Dotyk’’
przez jego szefową Voluptuę (łac. ,,voluptas
tua’’
- twoja rozkosz).
W
mitologii Minotaur
był
pożerającym ludzi potworem; człowiekiem z głową byka, synem
kreteńskiej królowej Pazyfae i byka, którego jej mąż Minos wbrew
obietnicy nie chciał złożyć w ofierze Posejdonowi. W serialu Hera
na prośbę tyrana Trachisa ożywiła Minotaura, z którym Herkules
walczył w jaskini. Gdy Herkules zwyciężył okazało się, że
Minotaurów było więcej. Oba potwory przebiły się mieczami
mierząc w Herkulesa i Jolaosa.
W
mitologii trzy Mojry
(Kloto,
Lachezis, Atropos) zajmowały się przędzeniem, odmierzaniem i
przecinaniem nici życia każdego człowieka. W serialu Ares namawiał
je do zabicia Herkulesa.
Morfeusz
był
bogiem snów, który na prośbę Sporu zesłał koszmar Herkulesowi
(heros kłócił się w nim ze swą żoną Ceriną).
Nemezis
–
bogini zemsty; pod postacią białej gołębicy usiadła na łodzi
Herkulesa i przybrała postać ludzką. Tylko Herkules ją widział i
słyszał, zaś inni ludzie nie. Ich rozmowa dotyczyła
sprawiedliwości. Nemezis służyła bogom i karała ludzi nie
sprawdzając czy na to zasługują. Miała za zadanie zabić Jolaosa
za jego ,,dumę,
arogancję i butę’’.
Wyrok na Jolaosa wydała Hera. Nemezis ukarała złodzieja pucharów
Puresa i pokonała handlarzy niewolników. Na rynku Herkules próbował
złapać niewidzialną Nemezis, a ludzie brali go za wariata.
Nemezis, która teraz już kierowała się nie wolą bogów, ale
własnym osądem w wymierzaniu sprawiedliwości, chciała zabić
Salmoneusa, mimo że został wrobiony. Herkules odwiódł ją od
zastrzelenia Salmoneusa, a ten wskazał na Zanthosa, któremu służył
przydzielony przez Herę ognisty demon Piro. Zanthos ostrzeżony
przez Herę próbował zabić związaną Nemezis w ludzkiej postaci.
Hera zrezygnowała z usług Nemezis i ukarała ją śmiertelnością.
Śmiertelna Nemezis odczuwała głód, pogorszyły się też jej
zdolności łucznicze. Rozstała się z Herkulesem po walce z
Oprawcą.
Do
motywu nici
Ariadny nawiązuje
scena, w której Jolaos zabrał do Jaskini Ech sznurek, aby nie
zgubić drogi
W
mitologii Niobe
była
córką Tantala i dumną matką siedmiu córek i siedmiu synów. Za
to, że w pysze szydziła z Latony, jej dzieci – Apollo i Artemida
ukarały Niobe mordując strzałami z łuku jej potomstwo.
Zrozpaczona Niobe zamieniła się wówczas w skałę. W serialu jej
imię nosiła księżniczka attycka przeznaczona dla Orestesa; kuzyna
Jolaosa. Potrafiła strzelać z łuku. Pomogła Jolaosowi zastąpić
na tronie jej męża Orestesa, którego zamordował na polowaniu król
Zenon. W końcu jednak nastąpiło rozstanie Jolaosa z Niobe.
Przyjaciel Herkulesa był zbyt uczciwy, aby cały czas udawać
Orestesa, więc upozorował swoją śmierć. Potem Niobe miała o to
żal do niego.
W
mitologii Orestes
był
synem Agamemnona i Klitajmestry, bratem Ifigenii i Elektry. Msząc
śmierć ojca, zamordował swoją matkę, za co później ścigały
go Erynie. W serialu jego imię nosił zakochany młodzieniec. Dał
kwiaty demonowi w postaci dziewczyny, który służył Herze i
zamienił go w kamień.
W
mitologii Penteusz
był
królem Teb i przeciwnikiem rodzącego się orgiastycznego kultu
Dionizosa. Zginął rozszarpany przez bachantki (w tym własną matkę
Agaue), które zaślepione przez Dionizosa uznały go za lwa. W
serialu Penteusz dążył do zamordowania swego ojca i zastąpienia
kultu Dionizosa w Meliadzie kultem Aresa. Kiedy wypił wino
poświęcone Aresowi, został przezeń opętany i walczył z
Herkulesem. Pokonany wpadł do lochu i za karę musiał go czyścić.
Persefona
zakochała się w Hadesie, który ją porwał. Herkules przybył
zabrać ją do matki i stoczył pojedynek z Hadesem. Po walce heros i
bóg zaczęli negocjować. Na Polach Elizejskich córka Herkulesa
poczęstowała Persefonę jabłkiem. Młoda bogini zjadła je i stąd
Hades kłócił się o nią z Demeter. Herkules dał Persefonie wybór
a ona sama chciała część roku spędzać z matką, a część z
mężem.
Proteusz
był
zmiennokształtnym bogiem morza, który próbował odebrać Tamisowi
z Volos jego ukochaną Danielę. Mistrzowsko zmieniał postaci i
walczył z Herkulesem; swoim przyjacielem. Kego prawdziwy wygląd był
śmieszny – wszyscy bogowie śmiali się z niego. Młody Herkules
też się śmiał, aż Alkmena mu wyjaśniła, że tak nie należy
robić. Potem się zaprzyjaźnili. Herkules zdemaskował Proteusza i
pokazując jego prawdziwy wygląd sędziom ocalił Tamisa przed
niezasłużoną karą. Proteusz opuścił Volos zamieniony w białego
gołębia.
Psyche
–
córka karczmarza Chalidusa była tak piękna, że nie mogła
wychodzić za dnia, bo wszyscy mężczyźni ją adorowali.
Sprzedawano mapy z drogą do jej domu, zaś Salmoneus miał w
ofercie kwiaty dla jej absztyfikantów. Podrywała Herkulesa. Chciała
aby ją zabrał w pełną przygód podróż po świecie. Herkules
odmówił bo była za młoda. Tymczasem pod domem Psyche wybuchła
bijatyka zalotników. Trafiony strzałą Kupidyna Herkules wskoczył
do wody i odkochał się w Psyche (jedynie Dejanirę kochał
naprawdę). Afrodyta postarzyła Psyche magicznym napojem, aby
zniechęcić do niej Kupidyna, jednak syn bogini miłości nie
przestał jej kochać. Wówczas Afrodyta za radą Herkulesa dała
Psyche kielich ambrozji i zabrała ją na Olimp.
Ptak
stymfalijski był
zielonym potworem z Bagien Stymfalijskich podobnym do latającego
gada. Herkules obronił przed nim uchodźców z Kalidonu. W mitologii
pokonanie całego stada ptaków stymfalijskich było jedną z 12 prac
Heraklesa.
Satyr
domagał się od starca pieniędzy wygranych w zakładzie, zaś
Herkules obronił dłużnika. Wówczas satyr wyzwał Herkulesa na
zawody w piciu wina i piwa, lecz oszukiwał posługując się
sobowtórem. Kiedy heros odkrył podstęp, w karczmie wybuchła
bójka. Innym razem satyry porwały piękną łuczniczkę Lidię i
wrzuciły ją do dołu. Okazało się, że to byli przebrani ludzie.
W
mitologii Scylla
była
piękną dziewczyną ukaraną zamianą w potwora morskiego przez
Amfitrytę za uwodzenie Posejdona, lub przez czarodziejkę Kirke za
odtrącenie zalotów morskiego bożka Glaukosa. W serialu piękna
Scylla pokochała cyklopa z Trachos, który uratował ją przed katem
Hery.
Syzyf
był
ukaranym przez bogów królem Koryntu, który obowiązkiem wtaczania
głazu pod górę obarczył młodego chłopaka Timerona, a sam
uciekł. Herkules miał go sprowadzić z powrotem. Syzyf pozornie
zgodził się pójść z Herkulesem do Hadesu. Prosił herosa o
wstawiennictwo; miał powiedzieć Hadesowi, że poszedł z własnej
woli. Syzyf przeprosił Timerona za to, że zamienił się z nim
miejscami w noc poślubną. Tymczasem Timeron spostrzegł, że
rzekomy Syzyf … nie jest Syzyfem. Dubler został wykorzystany przez
Syzyfa (był ubogi, a w razie odmowy groziła mu śmierć). Syzyf
chciał zmusić Dafne, młodą żonę Timerona, aby dała mu
dziedzica (królowa Koris była bezpłodna). Syzyf władał magią
(efekty dymne), jednak ogłuszony przez Koris i Dafne został zabrany
do Hadesu.
Tanatos
był
bogiem śmierci. Jego imię nosił nożownik. Jolaos przystał do
gangu Zeno razem z Tanatosem. Pokonał nożownika, a ten został
wygnany. Jolaos na służbie Zeno napadł na wóz z pieniędzmi
ochraniany przez Herkulesa. Wywiązała się walka obu herosów.
Potem Jolaos uratował Zeno, którego Tanatos chciał utopić.
Tantal
–
król Lidii ukarany przez bogów wiecznym głodem, za próbę podania
im pieczystego z własnego syna Pelopsa, na próżno usiłował
dosięgnąć jabłka w Tartarze, które dał mu Herkules.
Tejrezjasz
–
wieszcz oślepiony przez Herę, w jednym z odcinków wędrował razem
z Herkulesem.
Tezeusz
–
słynny ateński heros, został ukazany jako chłopiec, któremu
Chiron kazał przekazać list do Herkulesa. Dwóch bandytów goniło
Tezeusza z listem.
W
mitologii Tyfon,
syn Gai był
najstraszniejszym potworem o ciele ni to smoczym, ni to ludzkim,
który zagrażał światu i bogom. Pokonany w walce przez Zeusa
został przygnieciony wulkanem Etną, a wydobywający się zeń ogień
i lawa pochodzą właśnie z trzewi potwora. W serialu został
przedstawiony jako dobrotliwy olbrzym, którego nogę Hera uwięziła
w kamieniu na siedem lat. Hera chciała namówić jego żonę
Echidnę do złego, lecz ta była z nim szczęśliwa, więc bogini
zemściła się na Tyfonie. Dzieci Tyfona i Echidny początkowo nie
były złe. Hydra umiała szydełkować, ptak stymfalijski –
tańczyć, a kobieta – demon – śpiewać, jednak zeszły na złą
drogę pod wpływem Hery. Meceus powiedział Tyfonowi, że Herkules
zabił jego dzieci. Heros wyjaśnił olbrzymowi dlaczego to uczynił;
czyniły zło pod wpływem Hery.
-
Zeus –bóg
nieba i ziemi, król bogów Olimpu zsyłający burze z piorunami, nie
powstrzymał żony przed mordem na Dejanirze i jej dzieciach, bowiem
był zajęty kolejną kochanką. Potem się tego wstydził. Przybył
powstrzymać Aresa namawiającego Mojry do zabicia Herkulesa. Domagał
się sprawiedliwego sądu na Olimpie nad Herkulesem skazanym za
rzekome zabicie swej drugiej żony Ceriny. Ostatecznie Herkulesa
mieli osądzić ludzie.
Mitologia
rzymska:
Fortuna
– bogini szczęścia ukarała bogacza Lexusa za skąpstwo. Mając
moc rozstrzygania o losie poprzez rzut złotą monetą, sprawiła, że
kobieta spadła z dziurawego mostu w przepaść, a Jolaos obwiniał
za to siebie. Chcąc pomóc Jolaosowi wymazała mu pamięć przez co
nigdy nie spotkał Herkulesa. Okazało się, że bez Herkulesa Jolaos
zszedł na złą drogę. W końcu gdy Jolaosowi groziła śmierć,
Fortuna zjawiła się jak ,,deus
ex machina’’
i przywróciła mu pamięć.
Kupidyn
zakochał się w Psyche i wymówił posłuszeństwo swej matce
Afrodycie. Strzała Kupidyna trafiła Herkulesa w pośladek, aż
zakochał się Psyche. Salmoneus znalazł porzuconą kuszę Kupidyna.
Zakochany Herkules napisał wiersz dla Psyche, zaś wściekły
Kupidyn widząc pocałunki herosa i Psyche zamienił się w szarego,
gadokształtnego potwora o zielonych oczach i błoniastych
skrzydłach. W tej postaci porwał Psyche, zaniósł ją do starej
katedry Hefajstosa, gdzie znów stał się bogiem miłości.
Zamieniał się w potwora w wyniku klątwy rzuconej przez Herę. Jego
orszak stanowiły satyry. Herkules walczył z potworem, którego
postać przybrał Kupidyn.
Mitologia
celtycka:
Rianna
(mająca swój pierwowzór w walijskiej bogini Rhiannon) była piękną
kobietą jeżdżącą konno. Razem ze swym mężem Iordisem
zbuntowała się przeciwko tyranowi Melkosowi. Kiedy Iordis rzekomo
poległ, pomocy udzielił Herkules. Narodziło się uczucie między
nim, a Rianną, choć Jolaos ostrzegał, że Rianna go zdradzi.
Tymczasem zdrajczynią okazała się Hefates, którą Rianna uważała
za niegodną swego brata. Gdy powstańcy szukali schronienia w
wiejskiej chacie, Rianna spotkała swojego męża Iordisa; okazało
się, że nie umarł, lecz był ranny i dochodził do siebie. Dzięki
Herkulesowi udało się pokonać Melkosa.
Germańskie
mity, legendy i baśnie:
Do
angielskiej legendy o Robinie Hoodzie
nawiązuje scena, w której Herkules i centaur rzucali oszczepami do
celu. Wówczas to oszczep Herkulesa rozszczepił broń centaura.
Do
szwajcarskiej legendy o Wilhelmie Tellu nawiązuje scena, w której
Jolaos zestrzelił z łuku jabłko z głowy Herkulesa. Podobne
konotacje ma scena, w której Augiasz chciał strącić piorunem
jabłko z głowy generała Malchosa.
Do
angielskiej baśni o Jasiu i łodydze fasoli nawiązuje odcinek, w
którym olbrzym porwał kobietę do zamku w chmurach. Herkules z
pomocą Autolikosa – króla złodziei ukradł ze skarbca watażki
magiczną fasolę. Autolikos wyrzucił ziarno, a wtedy wyrosła
fasola do nieba. Herkules i Autolikos wspięli się po łodydze
fasoli, po czym w zamku olbrzyma odnaleźli porwaną Leonnę, która
mimo upływu wielu lat nie zestarzała się (czas w Królestwie w
Chmurach biegł inaczej). Olbrzym kazał Leonnie pilnować złotych
jaj. Były to złote jaja harpii, których z rozkazu Hadesa strzegł
olbrzym Tajfun. Kiedy harpie się wykluły, uznały Autolikosa za
swoja matkę. Olbrzym Tajfun zaopiekował się nimi i nadał im
imiona Fi, Fo, Foo. Leonna zdecydowała się zostać razem z
olbrzymem i wspólnie opiekować się harpiami.
Z
angielskiego folkloru pochodzi barguest – pierwowzór Gregusa;
potwornego psa Aresa. Gregus był karmiony ludzkim mięsem, aż
pożarł swego opiekuna Darfusa.
Do
niemieckiej, ludowej baśni o Żabim Królu spisanej przez braci
Grimm nawiązuje scena, w której Afrodyta kazała Kupidynowi, aby
rozkochał dziewczynę w ropusze.
W
niemieckiej legendzie Lorelei była nimfą mieszkającą w Renie,
która swym śpiewem wabiła żeglarzy, a ci tonęli pragnąc się do
niej zbliżyć. W serialu jej imię nosiła piękna blondynka,
której synek był zagrożony. Jej mąż Uris kazał jej się
schronić w bezpiecznym miejscu, ponieważ zła królowa kazała
wyłapać wszystkich chłopców mających rzekomo zagrozić władzy
jej nienarodzonego syna (motyw biblijny: w podobny sposób
prześladowany w dzieciństwie był min. późniejszy król Joasz).
Wojsko królowej ścigało Lorelei z dzieckiem i Urisa, lecz
Herkules i Jolaos obronili uciekinierów.
Do
kultury islamu
nawiązują postaci tancerzy z podziemnego miasta, podobnych do
tureckich tańczących derwiszów.
Paleontologia:
Gigantyczny
eurypterus (sylurski stawonóg spokrewniony ze skrzypłoczem, który
zamieszkiwał środowisko morskie) zaatakował morskiego smoka
Perfidię. W rzeczywistym świecie eurypterusy (staroraki) mierzyły
2 – 4 m długości.
Wymarłego,
jurajskiego gada morskiego elasmozaura, przypominał potwór, który
połknął Herkulesa i Dejanirę. Herkules zrobił w nim dziurę i
wydostał się na zewnątrz razem z żoną.
Kryptozoologia
:
Nie
wymieniony z nazwy mongolski robak śmierci drążył tunele w piasku
pustyni i atakował Herkulesa i najemnika. Stworzenie to mogło być
pierwowzorem robakołaków z ,,Hobbita’’
J. R. R. Tolkiena i Czerwi z ,,Diuny’’
Franka Herberta. Herkules uratował przed robakiem pozostałych
więźniów – rozbitków, po czym przygniótł robaka śmierci
obaloną kolumną. Herkules i najemnik doprowadzili do tego, że dwa
ostatnie robaki pożarły się nawzajem.
Starożytna
dziennikarka Moraia opowiadała o yeti (,,śnieżnych
ludziach’’).
Do
ufologii
nawiązuje reporterka Moraia z ,,Wieści
Globu’’,
która wierzyła w ,,przybyszów
z gwiazd’’
(kosmitów).
Do
mitologii
teozoficznej
nawiązuje nie wymieniona z nazwy Agartha – podziemne miasto
wymieniające złoto na żywność. Trafił tam Salmoneus. Oddawano w
nim cześć bogini Lorel (jej imię może nawiązywać do niemieckiej
nimfy rzecznej Lorelei), której pośrednikiem był kapłan Kamaros.
W wątku podziemnego miasta można dostrzec satyrę na subkulturę
hipisów i ostrzeżenie przed sektami. W podziemnym mieście Jolaos
odnalazł swą zaginioną kuzynkę Reginę, Lorel wyglądem
przypominała Dziecięcą Cesarzową z filmu ,,Niekończąca
się opowieść’’
(ekranizacja powieści Michaela Ende )
i była siostrą Aurory. Postać Lorel (przypuszczam, że również i
Dziecięcej Cesarzowej) może nawiązywać do nepalskich kumari,
czyli małych dziewczynek czczonych jako żywe boginie. Kamaros
wykorzystywał swoich wyznawców (również seksualnie), których
ponadto podglądał i podsłuchiwał. W jego podziemnym mieście nie
było własności, ani małżeństwa. Panowała ,,wolna
miłość’’,
zaś outsiderów poddawano praniu mózgu w Komorze Reedukacyjnej.
Mieszkańcy miasta odurzali się deserem z liści lotosu (nawiązanie
do greckiego mitu o Lotofagach). Jolaos został poddany reedukacji,
lecz nie nie uległ temu procesowi tylko udawał. Kamaros w
rzeczywistości był Korkusem - ,,rzeźnikiem
Tessalii’’.
Jolaos pokonał go w walce, zaś późniejsze zawalenie się stropu
spowodowało zagładę podziemnego miasta.
Nawiązania
literackie i filmowe:
Herkules
potrafił wspinać się jak Conan – bohater klasycznych opowiadań
heroic fantasy wymyślony przez Roberta Ervina Howarda.
Posiada również długie włosy jak Conan.
Ares
ukazywał się jako czaszka na tle Księżyca, co może nawiązywać
do tytułu jednego z opowiadań R. E. Howard ,,Księżyc
czaszek’’
z cyklu o przygodach Solomona Kane’a.
Jolaos
trzymał w ręku ludzką czaszkę jak duński książę Hamlet –
tytułowy bohater tragedii Williama Szekspira.
Samolubny
król Melkos, który chciał dla siebie ius primae noctis może swoim
imieniem nawiązywać do upadłego Valara; Melkora z
,,Silmarillionu’’
J. R. R. Tolkiena.
W
jednym z odcinków pojawiają się orkowie, którzy żyli w krainie
władaną przez Tarhusa Wyglądali jak włochate małpoludy, które
zabrały owce pasterzowi. Romina uważała orków za swoich
prawdziwych przyjaciół, bowiem tak naprawdę nie były to złe
istoty. Poza nazwą nie miały wiele wspólnego z orkami Tolkiena.
Nie znały ludzkiej mowy tylko wydawały zwierzęce odgłosy. Breus –
okrutny król zmuszający Rominę do małżeństwa ze sobą, wydał
na śmierć od tortur schwytanych orków. Początkowo Herkules i
Jolaos pomogli mu w odzyskaniu Rominy, bo zostali przezeń okłamani.
W rzeczywistości Romina kochała Tarhusa, który upozorował jej
porwanie.
Nazwą
,,Śródziemie’’,
której Tolkien używał dla wymyślonego przez siebie fantastycznego
świata, w serialu określano ognistą otchłań pod jaskinią Tyfona
i Echidny. Cierpiąca matka potworów chciała się tam pogrzebać,
gdyby jej syn Obi przepadł.
Jolaos
powiedział: ,,Abbotus
i Costellus’’
co nawiązuje do serii amerykańskich komedii z lat 1940 – 1965.
Poloniusz
(imię to nosił jeden z bohaterów dramatu ,,Hamlet’’
Williama Szekspira) kazał zgromadzić pod pozorem spisu ludności
wszystkie dzieci w swoim zamku (postać ta dodatkowo jest wzorowana
na biblijnym Herodzie).
Jean
– Pierre (odpowiednik Jolaosa w XVIII – wiecznej Francji)
proponował nazwę ,,żółwie
ninja’’,
która nawiązuje do popularnej kreskówki z lat 90 – tych XX
wieku.
Posąg
Afrodyty z Milo nie spodobał się Salmoneusowi, bo nie miał rąk,
lecz Herkulesowi się podobał.
Oryginalne
pomysły twórców serialu:
Służące
Herze czarne demony poruszały się pod ziemią jak krety i nosiły
kościane pancerze. Herkules obronił przed nimi wygnańców z
Kalidonu.
Pojawiająca
się po raz pierwszy właśnie w omawianym serialu wojowniczka Xena
początkowo była zła i chciała zabić Herkulesa. Uwodziła
Joalaosa. Wysłała Teodora, by skrytobójczo zabił Herkulesa; gdy
heros go pokonał, Teodor umarł nadziany na grabie. Xena dowodziła
zbrojnym oddziałem i walczyła z Petrakusem; mówiła, że jej
ojciec i wszyscy bracia polegli w walce. Xena poróżniła Joalaosa z
Herkulesem. Chciała podbić Arkadię i terroryzowała jej
mieszkańców. Okazało się, że Petrakus nie był wodzem tylko
chłopem, który ugościł Herkulesa. Xena chciała, aby Herkules i
Jolaos pozabijali się nawzajem. Gdy Herkules nie chciał zabić
pokonanego Jolaosa, nasłała na nich swoich zbirów, a kiedy ci
zostali pokonani – uciekła. Darfius – podwładny Xeny wymówił
jej posłuszeństwo gdy zabroniła zabijać dzieci i musiała przejść
przez szpaler. Xena przeżyła szpaler, lecz Ares wskrzesił zabitego
Darfiusa, aby zemścić się na Xenie, a wcześniej zabić Herkulesa.
Zainteresowanych przemianą niegodziwej wojowniczki w obrończynię
uciśnionych i jej dalszymi losami odsyłam do posta: ,,Xena
– wojownicza księżniczka’’.
Imię
Oprawcy nosiła wojowniczka, następczyni Nemezis zrodzona z wody.
Miała czarne włosy i oczy bez białek. Chciała zabić Herkulesa,
lecz została strącona w walce z urwiska. Jej ciało miało zdolność
do regeneracji zranień. Przybyła na festyn, gdzie walczyła z
Jolaosem. Nemezis zwabiła ją do kuźni i omal nie straciła życia.
Na szczęście przybył Herkules i po długiej walce wrzucił ją do
ognia gdzie wyparowała.
Elejczycy
napojeni krwią Aresa zamienili się w mezomorfy przypominające
wyglądem Tolkienowskich orków. Chciały pożreć Herkulesa w czasie
pierwszej olimpiady, na którą przyjechały czarnym powozem.
Herkules je pokonał, paląc ich wóz zniczem olimpijskim
wprowadzonym przez Salmoneusa. Ich (udaremniony) atak mógł być
nawiązaniem do masakry z 5 – 6 września 1972 r. dokonanej przez
palestyńskich terrorystów z organizacji Czarny Wrzesień w czasie
olimpiady w Monachium.
Jolaos
został pobity na śmierć przez czerwonowłosą Oprawczynię służącą
Herze. Herkulesa wyruszył do Hadesu, aby wyprowadzić zeń
przyjaciela. Warunkiem było pokonanie ognistej Oprawczyni do zachodu
Słońca przez Herkulesa,. Pomocy udzieliła wodna Oprawczyni, która
przez niedopatrzenie Charona znalazła się w Hadesie. Herkules
zgodził się na jej pomoc tylko po to, by ratować Jolaosa. Wodna
Oprawczyni została zabita przez ognistą Oprawczynię (oddała życie
w obronie Alkmeny). Herkules zabił ognistą Oprawczynię (pękła od
nadmiaru gorąca).
Obi
był synem Echidny i Tyfona. Wyglądał jak zielona foka z mackami
ośmiornicy. Hera chciała aby zabijał dla niej, zaś złodziej
Klepto wykradł go rodzicom.
Spór
był siostrzeńcem Aresa; młodym bogiem niezgody, który chciał
pomóc księciu Nestorowi w zabiciu Herkulesa. W Hadesie przybrał
postać Ejzona – syna Herkulesa i chciał go zniechęcić do
poślubienia Ceriny. Tak naprawdę do Spór zabił Cerinę (wślizgnął
się do snu Herkulesa). W walce z Herkulesem bóg niezgody omal nie
zabił herosa, lecz zjawił się Zeus i przywrócił synowi jego
nadludzką siłę.
Przystępując
do oceny, chciałbym zwrócić uwagę na wybijającą się postać
szlachetnego głównego bohatera. Herkules mimo że żył w czasach
pogańskich, miał wiele cech dobrego chrześcijanina. Kiedy
zaślubiał Cerinę, obaj odwoływali się do ,,Siły,
która stworzyła Wszechświat’’,
czyli do jeszcze nieznanego im osobowego Boga większego od bóstw
Olimpu. W istocie mitologia została w serialu przepuszczona przez
filtr chrześcijaństwa (szczególnie widać to na przykładzie wątku
córek Tespiosa). Choć artystycznie stoi niżej niż dzieła
Tolkiena i Lewisa (dla niektórych jest wręcz przykładem kiczu), to
pod względem przesłania, serial tak jak i one jest przykładem
,,wyobraźni
ochrzczonej’’.
Zastrzeżenia
wysuwane pod adresem omawianego serialu dotyczą kolosalnej wręcz
liczby ahistoryzmów.
Przykładowo
Herkules i Jolaos choć byli starożytnymi Grekami nosili spodnie.
Tymczasem spodnie nosiły plemiona barbarzyńskich Persów, Scytów,
Celtów i Germanów. Grecy przedstawiali Heraklesa jako brodatego
mężczyznę odzianego w skórę lwa i uzbrojonego w maczugę.
Jolaos
mówił o walce z Tytanami mierzącymi 3 – 4 metry. Tymczasem
używany obecnie system metryczny został wynaleziony dopiero w
czasie rewolucji francuskiej.
Herze
inaczej niż w rzeczywistości składano ofiary z ludzi. Poza tym
jednak ludzkie ofiary nie były obce dawnym Grekom (R. Girard
,,Widziałem
szatana spadającego z nieba jak błyskawica’’).
Herkules
nie uznawał niewolnictwa, a lokalny grecki władca zniósł
niewolnictwo. Jest to niestety wyłącznie pomysł twórców serialu;
starożytni niewolnicy nie mieli takich obrońców.
Ahistoryzmem
jest również angielskie słowo ,,farmer’’
używane w starożytności.
W
starożytnej Grecji znalazł się pies rasy husky (pochodzący z
Syberii) lub malamut (z Alaski). Zarówno te rasy psów jak i krainy,
z których pochodziły były nieznane starożytnym Grekom.
Kaci
Hery mieli kusze – broń wynalezioną dopiero w średniowieczu.
Grecki
książę Nestor poczęstował Herkulesa kawą – napojem nieznanym
w starożytności. Kawę jaki pierwsi zaczęli pić
wczesnośredniowieczni mieszkańcy dzisiejszej Etiopii, zaś za jej
rozpowszechnienie odpowiadają Arabowie (odsyłam do posta: ,,Legenda
o kawie’’).
Posąg
Aresa miał rogami (w rzeczywistości z rogami przedstawiano takie
bóstwa jak: Pan, Dionizos, czy egipski Amon).
W
jednym z odcinków zostały wypowiedziane słowa: ,,Umarł
król, niech żyje król’’.
W rzeczywistości było wywodzące się ze średniowiecza przysłowie,
któremu asumpt dawały pogrzeby zmarłych monarchów i koronacje ich
następców przeprowadzane tego samego dnia.
Jolaos
powiedział: ,,Miałem
go na widelcu’’
(choć widelce były znane w starożytności, Grecy prawdopodobnie
nie używali ich aż do czasów bizantyjskich).
Ahistoryzmem
i zarazem biologiczną bzdurą są piranie w starożytnej Grecji,
ponieważ ryby te żyją w wodach słodkich Ameryki Południowej
(odsyłam do posta: ,,Piranie’’).
Herszt
,,satyrów’’ użył słowa ,,kretyni’’,
które pochodzi z francuskiego: ,,cretin,
chretien’’
(dosłownie: chrześcijanin) i było używane na określenie
alpejskich górali upośledzonych umysłowo z powodu niedoczynności
tarczycy.
Ahistoryzmem
jest ananas na rynku starożytnej Grecji, ponieważ roślina ta
pochodzi z Ameryki Południowej.
Alkmena
mówiła do Herkulesa: ,,Zrób
przerwę na piknik’’.
W innym miejscu Herkules pytał Salmoneusa: ,,Sądzisz,
że jesteśmy na pikniku’’?
Tymczasem słowo piknik (ang. picnic)
pochodzi od francuskiego zwrotu ,,picque
– nique’’
używanego wobec ludzi, którzy przyszli do restauracji z własnym
winem.
Herkules
powiedział: ,W
porównaniu z Xeną nawet czarna wdowa jest lepsza’’,
podczas gdy Grecy nie znali tego gatunku pająków, które żyją w
Ameryce Środkowej.
Pokazane
zostały walki gladiatorów w starożytnej Grecji (naprawdę była to
tradycja rzymska, a nie grecka).
Ahistoryzmem
i biologiczną bzdurą jest biała papuga kakadu w starożytnej
Grecji (ptaki te pochodzą z Australii).
W
jednym z odcinków została pokazana gra w kamień, papier, nożyce
(współcześnie: kamień, pergamin, sztylet).
W
jednym z odcinków padło słowo ,,biuro’’
( franc. ,,bureau’’
- stolik do wypłaty, do pisania).
Pokazana
została gra w karty w starożytnej Grecji, podczas gdy Grecy nie
znali kart do gry (jako pierwsi wynaleźli je Chińczycy).
W
starożytnej Grecji pojawia się Murzyn Ifikles, zaś w innym
odcinku: Murzyn nazywający się Kwintus (wpływy poprawności
politycznej?).
Herkules
mówił o ,,czterogwiazdkowej
gospodzie’’
podczas gdy gwiazdki hotelowe są używane dopiero od końca lat 50 –
tych XX wieku.
Salmoneus
użył słowa ,,public
relations’’,
które było nieznane w starożytności.
Dirke
używa słowa ,,humanitaryzm’’,
zaś w innym miejscu barbarzyńca Got mówi: ,,Niezbyt
to humanitarne’’.
Tymczasem określenie to pochodzi od gazety ,,Journal
humanitaire’’
wydawanej we Francji w pierwszej połowie XIX wieku.
Dirke
mówiła o ,,królewskich
konstablach’’
- urzędnikach wymiaru sprawiedliwości lub administracji w krajach
anglosaskich, Danii i Finlandii. Urząd konstabla wywodzi się od
comes
stabuli
(koniuszego) w starożytnym Rzymie.
Na
jednym z budynków widniała rzeźba gargulca – element sztuki
średniowiecznej, w jaki zaopatrzone były gotyckie katedry.
W
jednym z odcinków pojawia się gilotyna. Urządzenie to zyskało swą
ostateczną postać w XVIII wieku za sprawą francuskiego lekarza
Josepha Ignace Guillotina (1738 – 1814), choć najstarsze wzmianki
o jego prototypie pochodzą już z 1268 r. z Niemiec.
Salmoneus
wynalazł tartan. W rzeczywistości tkanina ta pochodzi ze
średniowiecznej Szkocji.
Herkules
pytał Salmoneusa czy jest daltonistą. Nazwa tej choroby
oznaczającej niezdolność rozróżniania kolorów, pochodzi od
cierpiącego na nią angielskiego fizyka, chemika i meteorologa Johna
Daltona (1766 – 1844), który jako pierwszy nią opisał.
Choć
Grecy znali pierwotną wersję ruletki, za jej wynalazcę uważany
jest francuski uczony Blaise Pascal (1623 – 1662). W 1842 r.
zostało otwarte pierwsze kasyno w Monako.
Ahistoryzmem
są kolorowe drinki (koktajle alkoholowe) w starożytności, bowiem
zaczęto je przyrządzać dopiero na przełomie XV i XVI wieku.
Ahistoryzmem
są buty szpilki w starożytności, bowiem kobiety zaczęły je nosić
dopiero w latach 20 – tych XX wieku.
Pokazano
owoc kiwi w starożytnej Azji Mniejszej. Owoce te pochodzą z Chin,
gdzie rosną dziko, jednak w 1904 r. zostały spopularyzowane przez
Nowozelandczyków.
Ahistoryzmem
są słowa ,,fajna
zabawa’’
w starożytności. Polskie słowo ,,fajny’’
pochodzi z języka niemieckiego i jest używane od początku XX
wieku.
Barbarzyńca
imieniem Got był wodzem Wandalów. W rzeczywistości były to
odrębne plemiona germańskie.
W
serialu pokazano średniowieczne zbroje noszone w starożytnej
Grecji.
Ilara
nosiła gorset. Tymczasem gorset stał się częścią kobiecej
garderoby dopiero od końca XIV wieku.
Pokazano
egzekucję w Atenach przez powieszenie, zamiast przez wypicie cykuty.
Ahistoryzmami
są turecki fez i arabski taniec brzucha w starożytnej Grecji oraz
nocny klub w starożytności.
W
jednym z odcinków mowa jest o napoju ,,szejku
Salmoneusa’’
(nieznanym w tamtych czasach).
Grek
– poganin mówił, że jego żona to anioł (komentarz zbyteczny).
Salmoneus
użył słowa ,,haracz’’,
tymczasem określenie to pochodzi od nazwy podatku jakim w Turcji
osmańskiej obarczeni byli chrześcijanie.
Salmoneus
powiedział: ,,Schudłem
o siedem kilo’’
(wówczas nie był jeszcze znany system metryczny).
Salmoneus
nazwał swoje genitalia ,,klejnotami’’,
tymczasem określenie to stosowane jest dopiero od średniowiecza.
W
jednym z odcinków wzmiankowany jest dom seniora (w starożytności
obowiązek opieki nad starymi rodzicami spoczywał na ich dzieciach).
Zaczątki opieki społecznej zaczęli zakładać dopiero
chrześcijanie.
Salmoneus
wynalazł grę w bingo (początkowo miała się nazywać ,,bongo’’).
Bingo może wywodzić się od włoskiej gry lotto
z 1530 r., zaś jej nazwa – od zniekształconego okrzyku ,,beano’’!
Demetrius
powiedział: ,,,Jestem
dżentelmenem’’,
tymczasem słowo to pochodzi z języka angielskiego i nie było
używane w starożytności.
Ahistoryzmem
jest papryka chili w starożytnej Grecji, która pochodzi z Ameryki
Środkowej.
Ahistoryzmem
jest też arabska (prawdopodobnie egipska) potrawa falafel w
starożytnej Grecji. W serialu jej nazwa pochodzi od imienia
człowieka, który ją wymyślił. Herkules jako pierwszy jadł
falafela.
Inne
ahistoryzmy to: metka z ceną i szampan (wynaleziony dopiero w
średniowieczu).
Salmoneus
mówił o ,,manikiurze’’,
podczas gdy słowo to pochodzi z języka francuskiego.
Na
ścianie wisiała wypchana głowa dzika, zaś w innym odcinku –
nosorożca. Taksydermia (sztuka wypychania zwierząt) przeżywała
swój rozkwit w XIX i XX wieku. Już średniowieczni astrolodzy i
aptekarze otaczali się zabalsamowanymi zwierzętami. Początki
taksydermii sięgają egipskich mumii świętych zwierząt.
Olbrzym
powiedział: ,,Nie
twierdzę, że jestem baletnicą’’,
podczas gdy balet narodził się w XV- wiecznych Włoszech z
karnawałowych maskarad i triumfów. Pierwszą sztuką baletową był
,,Komiczny
Balet Królowej’’
z 1581 r. wyreżyserowaną przez Baltazarino di Balgioloso dla
królowej Francji, Katarzyny Medycejskiej (1519 – 1589).
W
serialu pokazano latawiec w starożytnej Grecji, podczas gdy został
on wynaleziony nie przez Greków, ale przez Chińczyków.
Ahistoryzmem
jest ratusz w starożytnej Grecji (słowo to pochodzi od niemieckiego
,,Rathaus’’).
Odpowiednik ratusza nazywał się prytanejon.
Jolaos
mówił o ,,higienie
jamy ustnej’’
podczas gdy Grecy nie myli zębów (Robert Flacelière
,,Życie
codzienne w Grecji w czasach Peryklesa’’).
Herkules
użył zwrotu ,,szef
kuchni’’,
który pochodzi z języka francuskiego. Swoją drogą Grecy w epoce
hellenistycznej rozwinęli sztukę kulinarną co nasuwa skojarzenia z
Francuzami.
Hades
powiedział: ,,80
%’’
. Słowo procent pochodzi z włoskiego ,,per
cento’’
(forma zlatynizowana: ,,per
centum’’).
W języku polskim funkcjonuje od pierwszej połowy XIX wieku jako
zapożyczenie z języka niemieckiego.
W
zagrodzie w starożytnej Grecji żył sobie łabędź czarny –
endemiczny ptak z Australii.
Herkules
powiedział: ,,Mnie
interesują prawa człowieka’’,
podczas gdy idea praw człowieka w dzisiejszym rozumieniu została
sformułowana dopiero w XVIII wieku.
Syzyf
budował akwedukt i forum. Jedno i drugie było ważnym elementem
miast rzymskich, a nie greckich.
Hestii
służyły westalki. W rzeczywistości owe dziewicze kapłanki były
poświęcone Weście, ta zaś istotnie stanowiła rzymski odpowiednik
greckiej Hestii.
Ahistoryzmem
są turbany w starożytnej Grecji.
Jeden
z bohaterów użył słowa ,,fiksacja’’
pochodzącego z francuskiego: ,,fixation’’.
Jeden
z bohaterów filmu nosił fryzurę irokeza (już sama nazwa odnosi
się do plemienia północnoamerykańskich Indian).
Jolaos
powiedział do Nemezis: ,,Pewnie
dokuczali ci w szkole?”.
W tamtych czasach do szkoły chodzili przeważnie chłopcy, kobiety
umiejące czytać i pisać były rzadkością.
Herkules
powiedział do Jolaosa: ,,Zakop
topór wojenny’’.
Jest to nawiązanie do zwyczaju Indian północnoamerykańskich.
W
jednym z odcinków pojawia się tort w starożytnej Grecji. Ciasta
tego typu pochodzą z Włoch (w Polsce są obecne od XVI wieku).
Pokazany
został model statku ,,Argo’’
w butelce. Tymczasem pierwsze statki w butelkach zaczęto wytwarzać
w połowie XVIII wieku.
Grek
powiedział: ,,Nie
owijaj w bawełnę’’.
Tymczasem bawełna dotarła do Europy z Bliskiego Wschodu dopiero w
średniowieczu.
Archiwus
– kronikarz Argonautów pisał w księdze – kodeksie, zamiast na
zwoju. Profesor Anna Świderkówna (1925 – 2008) często
podkreślała, że książki w formie kodeksów zostały
spopularyzowane przez pierwszych chrześcijan.
Atalanta
powiedziała: ,,Moje
życie jest nudne jak flaki z olejem’’
(polskie przysłowie; notabene polskie flaki są na świecie
zaliczane do najobrzydliwszych potraw).
Użyła
też słowa ,,plener’’
(z franc. en
plein air,
czyli ,,na
świeżym powietrzu’’).
Grecy
wzięli udział w pierwszej olimpiadzie w strojach sportowych i
oglądały ich kobiety. Udział wzięła sama Atalanta. Tak naprawdę
starożytni zawodnicy olimpijscy ćwiczyli nago (Tukidydes w ,,Wojnie
peloponeskiej’’
podaje, że jako pierwsi odrzucili przepaskę biodrową Spartanie),
zaś kobiety nie mogły nawet oglądać ich zmagań (Spartanki
posiadały własne igrzyska na cześć Hery).
Falafel
– sprzedawca ulicznych przekąsek miał w swojej ofercie hot dogi
(określał je angielską nazwą ,,red
hot’’;
jest to amerykańskie danie popularne od 1893 r.) z musztardą
(wynalezioną przez Rzymian w I wieku n. e.) i kiszoną kapustą.
Jolaos
surfował na desce, podczas gdy pierwsza pisemna wzmianka o surfingu
pochodzi z 1778 r. z Hawajów z czasów ekspedycji Jamesa Cooka (1728
– 1779).
Atena
użyła współczesnego zwrotu: ,,seksistowskie
określenie’’.
Herkules
pisał w papierowym notesie. Grecy nie znali papieru, który
wynaleźli Chińczycy.
Afrodyta
użyła współczesnego słowa: ,,zajefajnie’’.
Napis
,,falafel’’
został wykonany w Grecji pismem łacińskim.
Ahistoryzmem
jest słowo ,,franczyzy’’
(pochodzące od franc. ,,franchise’’)
w starożytnej Grecji.
Ahistoryzmem
jest słowo ,,alarm’’
(z włoskiego: ,,all’arme!’’
- do broni) w starożytnej Grecji.
W
jednym z odcinków pojawia się postać w stroju biskupa w
starożytnej Grecji.
Ahistoryzmem
są rapiery w starożytnej Grecji. Broń ta pochodzi z pierwszej
połowy XVI wieku.
Minos
powiedział: ,,Jeśli
gustujesz w zabitych playboyach’’
(komentarz zbyteczny).
Jolaos
mówił do Archiasa: ,,Zawsze
jesteś taki melodramatyczny?’’.
Tymczasem pierwsze melodramaty (połączenie dramatu z muzyką)
pochodzą dopiero z XVIII wieku.
Pokazane
zostały chińskie flety feng – shui w starożytnej Grecji.
Starożytna
Greczynka nosiła hebrajskie imię Daniela.
W
greckim polis Volos znajdowała się akadyjska rzeźba.
Ahistoryzmem
jest dolma (mielone mięso w liściach winogron) w starożytnej
Grecji, ponieważ pierwotnie była to potrawa turecka.
Na
rynku w greckiej polis znajdowały się maski weneckie.
Falafel
serwował taco (potrawę teksańsko – meksykańska) w starożytnej
Grecji.
Ahistoryzmem
jest słowo ,,bufet’’
(z franc. ,,buffet’’)
w starożytnej Grecji.
Falafel
podawał sałatka z bezami w starożytnej Grecji. Tymczasem bezy
zostały (prawdopodobnie) wynalezione w wiosce Meiringen
(Szwajcaria). Przepis udoskonalił włoski cukiernik Gasparini.
Popularność we Francji zyskały dzięki królowej Marii
Leszczyńskiej (1703 – 1768).
Alkmena
mówiła o salmonelli. Tymczasem bakterie wywołujące tę chorobę
odkrył dopiero w 1885 r. amerykański weterynarz Daniel Elmer Salmon
(1850 – 1914).
Ahistoryzmem
jest angielskie słowo ,,catering’’
w starożytnej Grecji.
Niebieski,
wodny demon zabity przez Herkulesa, a służący Herze używał słowa
,,kelnerzy’’
(z niem. ,,Kellner’’).
Jazon
przy koronacji uderzył klęczącego Ifiklesa mieczem w ramię; jest
to średniowieczny rytuał pasowania na rycerza.
Ahistoryzmem
jest luneta w starożytnej Grecji. Urządzenie to zostało
skonstruowane w 1628 r. w Niderlandach, zaś w 1629 r. udoskonalił
je Galileusz (1564 – 1642).
Do
ahistoryzmów zaliczają się również gogle w starożytnej Grecji.
Starożytny
Grek nosił hebrajskie imię Jakub.
Pokazana
została klamerka w starożytnej Grecji. Tymczasem wynalazcą
,,żabki’’ był Jeremie Victor Opdebec w 1804 r.
Pokazana
została menora (żydowski, siedmioramienny świecznik) w starożytnej
Grecji.
Ahistoryzmem
jest cygaro w starożytnej Grecji, ponieważ Grecy nie znali tytoniu
rosnącego wówczas wyłącznie w Ameryce Północnej.
Pokazane
zostały medale w starożytnej Grecji. Tymczasem najstarsze medale
zaczęto wybijać w XIV – wiecznych Włoszech. W Polsce jako
pierwszy otrzymał medal biskup wrocławski Jan Turzo (1464/ 1466 –
1520) w 1508 r.
Pokazana
została dynia w starożytnej Grecji, podczas gdy rośliny te
pochodzą z Nowego Świata.
Salmoneus
chciał sprzedawać ,,powietrzne
sandały’’,
które zawierały nadmuchiwane pęcherze wiewiórki. Jest to dowcipne
nawiązanie do popularnych pneumatycznych butów dr. Martensa, które
nosił min. św. Jan Paweł II (1920 – 2005) i Dalajlama.
Ahistoryzmem
jest słowo ,,slogan’’
(ang. slogan,
szkockie: slaughghairm,
czyli okrzyk wojenny) w starożytnej Grecji.
Salmoneus
użył słowa ,,hejnał’’.
Tymczasem jest to tradycja średniowieczna. Najstarszy i do dziś
odgrywany jest Hejnał Mariacki w Krakowie.
Salmoneus
mówił o ,,biznesie
i marketingu’’,
oraz o ,,patencie
na sandały’’.
Tymczasem prawo patentowe datuje się od 20 marca 1883 r. kiedy w
Paryżu została uchwalona Międzynarodowa konwencja o ochronie
własności przemysłowej podpisana przez 11 państw. Polska
przystąpiła do niej 11 listopada 1919 r.
Kupiec
Grocjusz używa słowa ,,rabat’’
(z włoskiego: ,,rabatto’’)
i przywiózł z Egiptu nieznane w starożytności ,,naręczne
chronometry’’
(naręczne zegary słoneczne). Imię tej postaci może nawiązywać
do Hugona Grocjusza (1583 – 1645) – holenderskiego prawnika,
filozofa i dyplomaty, autora dzieła ,,Wolność
mórz’’
(1609 ).
Centaur
powiedział: ,,Rozmawiamy
o lewackiej hipokryzji mieszczuchów’’.
Obecnie słowo lewak jest pejoratywnym określeniem człowieka o
poglądach lewicowych. Pierwotnie słowa tego użył Włodzimierz
Lenin (1870 – 1924) na określenie lewicy niekomunistycznej.
Natomiast hipokryzja w starożytnej Grecji oznaczało … grę
aktorską (od Hipokrene – źródła dającego natchnienie
poetyckie, które wytrysnęło spod kopyta Pegaza).
Centaur
Kasjusz użył słowa ,,pacyfista’’
(z franc. ,,pacifiste’’).
W
starożytnej Grecji pojawiają się liście eukaliptusa – rośliny
rosnącej w Australii.
Jolaos
powiedział: ,,Wieszanie
to przestarzały i barbarzyński rodzaj kaźni’’
(przeniesienie poglądów z epok późniejszych na wcześniejszą).
Jolaos
powiedział: ,,Dla
jednych dzbanek jest w połowie pełny, a dla drugich w połowie
pusty’’
(nawiązanie do współczesnej psychologii).
Herkules
powiedział: ,,Trzymaj
fason’’
(z franc. façon).
Alkmena
mówiła o ,,dobrych
genach’’.
Genetyka narodziła się w XIX wieku, a jej najbujniejszy rozwój
przypada na stulecia XX i XXI.
Parentes
powiedział: ,,Piszę
też reportaże o sławnych ludziach’’.
Tymczasem reportaż (franc. reportage)
jako gatunek literacki powstał dopiero w drugiej połowie XIX wieku.
,,Engelias’’
- statek do przewozu więźniów wyglądał jak statki z późniejszych
epok.
Pokazana
została pałanka kuzu w starożytnej Grecji. Jest ona torbaczem
żyjącym w Australii i sprowadzonym na Nową Zelandię.
Statek
płynął do Sparty przez ,,ocean’’
(a nie Morze Śródziemne).
Herkules
mówił do najemnika: ,,Musisz
poprawić kamuflaż’’
(z franc.
camouflage).
Ahistoryzmem
są dinary (arabskie monety wzorowane na bizantyjskich denarach) w
starożytnej Grecji zamiast drachm.
Pokazany
został pomidor (roślina z Ameryki Środkowej) w starożytnej
Grecji.
W
jednym z odcinków pojawiła się wojowniczka w Sparcie, zaś sami
Spartanie wyglądem przypominali Rzymian.
Dedal
powiedział: ,,Jestem
inżynierem króla’’
(franc. ingenieur).
Skryba
Katrina powiedziała do króla Nikolosa: ,,Nie
wyglądasz na zwolennika wolnej prasy’’,
tymczasem starożytni Grecy nie znali prasy.
Falafel
sprzedawał frytki z oczami w starożytnej Grecji. Tymczasem Grecy
nie znali ziemniaków, które pochodzą z Ameryki Południowej.
Komentarza
nie wymaga angielskie słowo ,,singiel’’
w starożytnej Grecji.
Afrodyta
powiedziała: ,,Znajdę
nową aurę’’
(chodzi zapewne o energetyczną poświatę wokół ludzi, zwierząt,
roślin i przedmiotów, w której istnienie wierzą współcześni
wyznawcy New Age).
Jolaos
powiedział: ,,Mam
randkę’’
(z franc. ,,rendez
– vous’’,
czyli umówione spotkanie).
Afrodyta
użyła słowa: ,,ciuchy’’ pochodzącego
z języka jidysz.
Afrodyta
powiedziała: ,,Uwielbiam
gadżety’’.
Słowo to pochodzi prawdopodobnie z franc. ,,gâchette’’
- część mechanizmu zamka lub broni palnej, w XIX – wiecznej
angielszczyźnie słowo ,,gadget’’
oznaczało początkowo metalowy chwytak używany przy produkcji
szklanych naczyń. W dzisiejszym znaczeniu używane jest od końca
XIX wieku.
Afrodyta
powiedziała też: ,,Nie
lubię bondage’u’’,
a w jednym z odcinków przez chwilę miała na sobie czarny, obcisły
strój do BDSM (ang. ,,Bondage,
Discipline, Sadism and Masochism’’,
czyli: ,,Dominacja,
uległość, sadyzm i masochizm’’.
Z drugiej strony, choć w starożytności nie istniało określenie
BDSM, to jednak istniały podobne praktyki erotyczne.
Herkules
nie lubił broni i tylko w jednej scenie użył maczugi. W mitologii
greckiej maczuga była jego nieodłącznym atrybutem.
Fikcyjny
faraon nazywał się Isztar (imię akadyjskiej bogini miłości i
wojny). Postacią historyczną był natomiast sumeryjski król Ur i
Isin pochodzenia amoryckiego Lipit – Isztar (lata panowania: ok.
1934 p. n. e. - ok. 1924 p. n. e.).
Salmoneus
chciał otworzyć Dom Strachu z woskowymi figurami. Tymczasem
pierwsze Muzeum Figur Woskowych otworzyła w 1835 r. w Londynie Marie
Tussaud (1761 – 1850).
Pokazane
zostało fikcyjne egipskie święto przypominające meksykańskie
Wszystkich Świętych, którego ozdobą były czaszki z cukru
naturalnej wielkości.
Salmoneus
użył współczesnego słowa: ,,celebryci’’.
Persefona
powiedziała: ,,Przez
trzęsienie ziemi w Tracji są papierkowe zatory’’,
podczas gdy Grecy nie znali papieru.
Hades
mówił o urlopie, podczas pierwsza konwencja o corocznych płatnych
urlopach została uchwalona przez Międzynarodową Organizację Pracy
dopiero w 1936 r.
Komentarza
nie wymaga angielski zwrot ,,O.
K.’’
użyty w starożytności.
Zabijaka
użył stosowanego obecnie słowa ,,płyny
ustrojowe’’
zamiast ówczesnego ,,humory’’.
Hipokrates (ok. 460 p. n. e. - ok. 370 p. n. e.) wyróżniał cztery
humory: krew, żółć, śluz (flegmę) i czarną żółć, a
stworzona przez niego teoria obowiązywała jeszcze wieków.
Pokazany
został wózek dziecięcy w starożytności podczas gdy ich szersze
zastosowanie datuje się dopiero od XIX wieku.
Starożytny
Grek nosił hebrajskie imię Bartolomeus. Imię to znaczy ,,syn
Ptolemeusza’’
i pochodzi z czasów hellenistycznych i rzymskich.
Afrodyta
powiedziała: ,,Nie
wojuj – kochaj’’
co nawiązuje do hasła hipisów: ,,Make
love, not war’’.
Salmoneus
powiedział: ,,Kwiaty
pomagają nam zapylić’’
podczas gdy zapylenie odkrył dopiero niemiecki przyrodnik Christian
Konrad Sprengel (1750 – 1816).
Afrodyta
użyła słowa ,,kaloryfer’’
na określenie mięśni. Tymczasem pierwszy kaloryfer (franc.
,,calorifere’’)
zamontował w 1855 r. w Sankt Petersburgu Franz San Galli (1824 –
1908).
Pokazana
została piżama w starożytnej Grecji. Tymczasem strój ten pochodzi
z Indii. W XVII wieku zaczęli go nosić Portugalczycy, później zaś
Brytyjczycy.
Hefajstos
miał poświęconą sobie starą katedrę. Tymczasem jest to rodzaj
świątyni chrześcijańskiej (nazwa katedra upowszechniła się w X
wieku).
Ahistoryzmem
jest współcześnie brzmiące określenie ,,wstrząs
psychiczny’’
w starożytności.
Pokazana
została gra w szachy w starożytnej Grecji. Pochodzi ona z Indii,
zaś do Europy przynieśli ją we wczesnym średniowieczu Arabowie
osiedlający się na Sycylii i na Półwyspie Iberyjskim.
Jolaos
dopingując swą faworytkę powiedział: ,,gazu,
Elektro!’’,
co nawiązuje do pedału gazu w nieznanym wówczas samochodzie.
Herkules
zabił Minotaura, podczas gdy w mitologii greckiej potwór ten zginął
z ręki Tezeusza.
Jolaos
powiedział do skazanej na wygnanie królowej; wdowy po Poloniuszu:
,,Hasta
la vista, baby’’
(w starożytności nie istniały języki hiszpański i angielski).
Mieszkaniec
Italii nosił hebrajskie imię Zachariasz.
Pokazana
została kareta w starożytnej Grecji, podczas gdy pojazd ten
upowszechnił się dopiero w XVII wieku.
Pokazany
został mur pruski w starożytnej Grecji. Tymczasem konstrukcja tego
typu została wynaleziona w średniowieczu na terenach zajętych
przez Krzyżaków.
Rozbójnik
zapytał: ,,Przez
jakie ‘U’ pisze się ‘okup’?’’
Falafel
zaproponował Herkulesowi ciasto czekoladowe. Tymczasem Grecy nie
znali ziaren kakaowca rosnących w Ameryce Środkowej. Jako pierwsi
pili czekoladę Majowie i Aztekowie.
Pokazane
zostało picie ponczu (ang. punch)
w starożytnej Grecji, podczas gdy napój ten pochodzi z Indii.
Falafel
ugotował gulasz – węgierską potrawę narodową.
Herkules
powiedział do Kalisto: ,,damulko’’.
Wyraz ,,dama’’
(franc. dame)
przyjął się w polszczyźnie od XVII wieku.
Herkules
mówił o rogach łani kerynejskiej zamiast o porożu (każdy zoolog
powie, że to nie to samo).
Świątynia
Aresa przypominała piramidy azteckie i majańskie, co zapewne
nawiązuje do ofiar z ludzi składanych przez te ludy.
Pokazany
został stek jedzony w starożytności. Tymczasem potrawa ta pochodzi
ze średniowiecznej Skandynawii, a jej nazwa wywodzi się od
staronordyjskiego: ,,steik’’,
czyli smażyć.
Joxer
nazwał Jolaosa giermkiem tj. pomocnikiem średniowiecznego rycerza.
Ahistoryzmem
jest miesiąc miodowy w starożytnej Grecji (określenie to pochodzi
z końca XVIII wieku).
Na
potrzeby serialu została wymyślona starożytna gazeta ,,Wieści
Globu’’.
Co ciekawe Rzymianie wynaleźli prototyp gazety – pisane ręcznie
,,Acta
Diurna’’.
W
jednym z odcinków pojawia się zwrot ,,piktograficzna
pamięć’’
(nawiązanie do dzisiejszej ,,fotograficznej
pamięci’’).
Jolaos
ostrzegał Moraię przed alergią. Termin ten utworzył w 1906 r.
austriacki lekarz Clemens Peter von Pirquet (1874 – 1929).
W
jednym z odcinków padają słowa: ,,… jakby wyprali mu mózg’’.
Tymczasem określenie ,,pranie
mózgu’’
(ang. brainwashing)
pojawiło się po raz pierwszy w latach 50 – tych XX wieku w
kontekście amerykańskich jeńców, którzy dostali się do niewoli
podczas wojny w Korei.
We
,,francuskim’’ odcinku pokazano mężczyzn z XVIII wieku
noszących jednocześnie peruki i brodę. O tym, że był to
ahistoryzm można się dowiedzieć z książki ,,Szymona
Kobylińskiego gawędy o broni i mundurze’’.
Salmoneus
powiedział: ,,Czas
to denar’’
. Nawiązuje to do słów Benjamina Franklina (1706 – 1790): ,,Czas
to pieniądz’’.
Falafel
wynalazł klepsydrę i nazwał ją ,,falafelometrem’’.
Pokazany
został omlet w starożytnej Grecji, podczas gdy potrawa ta pochodzi
ze starożytnego Rzymu.
Spór
powiedział: ,,pokaz
fajerwerków’’,
podczas gdy Grecy nie znali ich.
Autolikos
opowiadał żart o Egipcjaninie i Sumeryjczyku w tawernie. Tymczasem
Grecy nie wiedzieli o Sumerach.
Jolaos
powiedział: ,,Hydra
– Jolaos: 3: 0’’.
Tymczasem Grecy nie znali zera, które zostało wynalezione
niezależnie w dwóch miejscach: na Cejlonie i w Ameryce Środkowej
(przez Majów).
W
serialu pojawiają się jajka w koszulkach i bekon w starożytnej
Grecji. Słowo bekon pochodzi ze starogórnoniemieckiego: ,,Bahho’’
oznaczającego pośladek, szynkę, lub boczek, lub ze
starofrancuskiego ,,bacon’’.
Księżniczka
Melisa nazywa Jolaosa lokajem (niem.
Lakai,
z franc.
laquais).
Ahistoryzmem
jest urząd premiera w starożytnej Grecji.
Greczynka
miała na szyi młot Thora noszony przez wczesnośredniowiecznych
Skandynawów.
Pantius
– król Atlantydy (żyjący w starożytności) powiedział: ,,Toż
to średniowiecze’’
(słowa średniowiecze jako pierwszy użył niemiecki historyk
Christoph Cellarius (1638 – 1707). Z drugiej strony, być może na
Atlantydzie inaczej periodyzowano dzieje niż w realnym świecie?