,,Matko Boska Częstochowska, ubrana perłami,
Cała w złocie i brylantach modli się za nami.
[…]
O Ty, której obraz widać w każdej polskiej chacie,
I w kościele, w sklepiku, i w pysznej komnacie,
W ręku tego co umiera, nad kołyską dzieci,
I przed którym dniem i nocą wciąż się światło świeci.
Która perły masz od królów, złoto od rycerzy,
W którą wierzy nawet taki, który w nic nie wierzy,
Która widzisz z nas każdego cudnymi oczami,
Matko Boska Częstochowska, zmiłuj się nad nami!’’
- Jan Lechoń (1899 – 1956)
Od dzieciństwa jestem katolikiem i bardzo kocham Maryję, Matkę Boga i wszystkich ludzi. Dzięki Niej nie straciłem wiary, choć w różnych okresach życia miałem ku temu wiele okazji.
Maryja, czyli Maria z Nazaretu (przed 20 p. n. e. - po 30 n. e.) jako jedyna z ludzi była całkowicie wolna od grzechu. W 431 r. na soborze w Efezie została uroczyście ogłoszona Bogurodzicą (grec. Theotokos). Maryja nie jest boginią, ale najdoskonalszym z Bożych stworzeń. Św. Tomasz z Akwinu w ,,Summie teologicznej’’ wyjaśniał, że Bogu przysługuje najwyższa cześć, boska (latria). Cześć okazywana świętym nosi nazwę dulia, zaś ta, którą okazuje się Maryi – hiperdulia. Wbrew stanowisku protestantów, kult Maryjny ma solidne podstawy biblijne:
,,Na pierwszym miejscu źródłem zasadniczym i dokumentem najwyższej wagi jest Pismo święte. W Starym Testamencie jest wiele szczegółowych proroctw, zapowiadających Zbawiciela świata. Pośrednio dotyczą także one osoby Jego Matki. Niektóre z nich są nawet wyraźną aluzją do Rodzicielki Zbawiciela, np. zapowiedź dotycząca Niewiasty, która zetrze głowę węża – szatana (Rdz 3,15). Jeszcze wyraźniej o Matce Mesjasza wspomina prorok Micheasz (Mi 5,1 – 2). Proroctwem bezpośrednim jest zapowiedź Izajasza: ‘Dlatego Pan sam da wam znak: Oto Panna pocznie i porodzi Syna i nazwie Go imieniem Emmanuel’ (7,14). Poza tymi tekstami tradycja chrześcijańska uznaje wiele innych w znaczeniu typicznym, akomodacyjnym, jak np. królowa stojąca po prawicy króla (Ps 44,10), oblubienica z Pieśni nad Pieśniami, zwycięska Judyta, czy ratująca swój naród od niechybnej zguby bohaterska Ester.
Największe jednak dla nas znaczenie mają teksty Ewangelii. Wspominają one o Maryi na kilkunastu miejscach, co łącznie obejmuje 76 wierszy. Gdy chodzi o inne księgi Nowego Testamentu, to jedynie Dzieje Apostolskie wspominają o Maryi raz jeden (1,14) i św. Paweł Apostoł w Liście do Galatów (Gal 4,4). Wspaniała wizja z Apokalipsy o Niewieście przyobleczonej w słońce, z koroną 12 gwiazd (Ap 12) tylko pośrednio i typicznie, w rozumieniu Ojców Kościoła, odnosi się do Maryi. […]
Trudnością, z którą nawet niektórzy z Ojców Kościoła mieli kłopot, jest wzmianka dosyć częsta w Ewangeliach, jakoby Pan Jezus miał braci i siostry (por. np.: Mt 12,46 – 50;13,55 – 56; Mk 3,31 – 35). Dzisiaj uchodzi za pewne, że to Maria Kleofasowa była żoną brata św. Józefa, matką 4 synów i 1 córki. Nadto św. Józef mógł mieć w Nazarecie jeszcze inne siostry czy też braci. Jeszcze dzisiaj na Wschodzie krewnych nazywa się braćmi i siostrami. Pan Jezus jednak występuje w Ewangeliach zawsze jako jedyny syn Maryi. Dlatego to oddał przy swojej śmierci swoją Matkę w opiekę nie rodzinie czy też swojemu rodzeństwu, ale jednemu z Apostołów. [...]’’ - ks. Wincenty Zaleski sdb ,,Święci na każdy dzień’’
Odniesienia do Maryi (ortodoksyjne, bądź wręcz przeciwnie) można znaleźć też w literaturze fantasy. J. R. R. Tolkien będący katolikiem nadał Jej cechy takim postaciom fikcyjnym jak: Varda, Yavanna, Nienna i Galadriela. Choć jego przyjaciel, C. S. Lewis był protestantem, mógłbym dopatrzeć się figury Maryi we fragmencie ,,Podróży ‘Wędrowca do Świtu’’, w którym Łucja sprawiła, że Aslan stał się widzialny (odsyłam do posta: ,,Cudowny świat Narnii’’). Dziecięca Cesarzowa z ,,Niekończącej się historii’’ Michaela Ende (antropozofa) mieszkała w Wieży z Kości Słoniowej (w ,,Litanii loretańskiej’’ jeden z tytułów Maryi to właśnie ,,wieża z kości słoniowej’’). Lyra Belacqua, główna bohaterka antychrześcijańskiej trylogii ,,Mroczne materie’’ Philipa Pullmana miała zostać ,,nową Ewą’’ (to również jest określenie Maryi, która naprawiła to co Ewa zepsuła). W mniejszym lub większym stopniu symbolizują Maryję takie postaci jak: bogini Dana z ,,Fionavarskiego gobelinu’’ Guya Gavriela Kaya, bogini Wandra z ,,Apostaty’’ Łukasza Czarneckiego, Królowa wzmiankowana w cyklu ,,Zastępy anielskie’’ Mai Lidii Kossakowskiej i Nasza Pani z Veracopa z powieści ,,Takeshi 2. Taniec tygrysa’’ tej samej Autorki, oraz Airam – tytułowa bohaterka powieści Małgorzaty Nawrockiej. Odbiegającą od chrześcijańskiej ortodoksji cześć dla Maryi jako jednej z wielu postaci Wielkiej Bogini okazywała też wiedźma Morgiana (Marion Zimmer Bradley ,,Mgły Avalonu’’) oraz Reinmar z Bielawy, który choć był husytą i czarownikiem, z narażeniem życia bronił obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej przed profanacją (Andrzej Sapkowski ,,Lux perpetua’’). Robert Storm, postać stworzona przez Andrzeja Pilipiuka poszukiwał na jednej z greckich wysp maforionu, czyli szala Maryi, zaś w bezlitosnym Świecie Inkwizytorów wykreowanym przez Jacka Piekarę, czczono Jezusa Niemiłosiernego, który zszedł z krzyża i Matkę Boską Bezlitosną.
W mojej twórczości Maryja pojawia się w poemacie dygresyjnym ,,Milenium, czyli Nowe Triumfy’’ gdzie Jena ov Blackeyova spotkała Matkę Boską Fatimską (odsyłam do posta: ,,Triumf Wiary’’), zbiorze opowiadań ,,Dom’’ (zobacz: ,,Podziemna wyprawa’’) i w powieści ,,Pawlaczyca’’ (zobacz: ,,Czy psychopata może być zbawiony?’’). Pisząc własną mitologię slawianistyczną, liczne atrybuty Maryi nadałem Mokoszy (jej złoty łańcuch i diament o dziesięciu kolcach symbolizują różaniec). W ten sposób chciałem wprowadzić do polskiej literatury swego rodzaju odpowiednik Vardy z ,,Silmarillionu’’ Tolkiena.
Śniło mi się, że:
- Maryja powiedziała w objawieniu prywatnym: ,,Usuńcie z domu wszystkie świece’’!
- w czasie zwiastowania, Archanioł Gabriel oprowadzał Maryję po mrocznych zaświatach (może chodziło o to, by ukazać przed czym Jezus będzie ratował ludzi?)
