Poniżej chciałbym zaprezentować swój tekst napisany dobrowolnie w pierwszej klasie liceum, kiedy to interesowałem się historią XX wieku. W 2004 r. zapoznał się z nim polonista, pan Jaroslavus ov Einkupis.
1900
r. - uhonorowanie
H. Sienkiewicza dworem w Oblęgorku, odkrycie mamuta na Syberii,
Tomaš
G. Masaryk zakłada Czeską Partię Realistów (ludowców), odkrycie
żaby włochatej, budowa Cmentarza Centralnego w Szczecinie.
1901
r. - śmierć
królowej Wiktorii; strajk dzieci szkolnych we Wrześni w zaborze
niemieckim, odkrycie okapi.
1902
r. - zakończenie
konfliktu o Kubę między USA a Hiszpanią, rozpoczętego w 1898 r;
odkrycie tyranozaura.
1903
r. - konflikt
amerykańsko – kolumbijski o Panamę
1904
r. - Tadeusz
Wojciechowski przeciwko św. Stanisławowi
1904
– 1905 r. - wojna
rosyjsko - japońska
1905
r. - sprowadzenie
piżmaka do Europy, Nagroda Nobla dla H. Sienkiewicza za powieść
,,Quo
vadis?'';
rodzi się św. Faustyna Kowalska
1905
– 1907 r. - rewolucja
w Rosji
1907
r. - upadek
meteorytu tunguskiego na Syberii; Rudyard Kipling pisze ,,Księgę
dżungli''
1908
r. - umiera
Stanisław Wyspiański; ukraiński student Mirosław Siczyński
zabija namiestnika Galicji Andrzeja Zamoyskiego; Roman Dmowski pisze
,,Niemcy,
Rosja, a sprawa polska''
1909
r. - Lew
Tołstoj wygłasza orędzie w sprawie pokoju
1910
r. - druga
wojna chińsko – japońska o Koreę
1911
r. - wynalezienie
czołgu, zastosowanego po raz pierwszy w 1916 r.
1912
r. - odkrycie
waranów z Komodo
1912
– 1913 r. - wojny
bałkańskie: Serbia, Czarnogóra, Bułgaria i Grecja przeciwko
Turcji i Bułgaria przeciw Serbii, Grecji, Rumunii i Turcji
1914
r. - polski
pilot w służbie rosyjskiej Jan Nagórski odbywa pierwszy lot
arktyczny; zdycha Marta – ostatni gołąb wędrowny w zoo w
Cincinati; zamach w Sarajewie na austriackiego arcyksięcia
Ferdynanda inicjuje I wojnę światową; plany syjonistów
próbujących z pomocą Niemców stworzyć państwo żydowskie na
ziemiach polskich
1914
– 1918 r. - pierwsza
wojna światowa
1915
r. - bitwy
pod Rokitną i Gorlicami
1915
– 1916 r. - Turcy
dokonują ludobójstwa na Ormianach; było to pierwsze ludobójstwo
XX wieku
1916
r. - w
Vevey w Szwajcarii umiera H. Sienkiewicz; po raz pierwszy zastosowano
czołgi
1917
r. - rewolucja
październikowa w Rosji; objawienia Maryjne w Fatimie
1917
– 1922 r. - Rosja
Radziecka
1917
– 1918 r. - udział
USA w I wojnie światowej; Józef Piłsudski więziony w Magdeburgu
przez Niemców
1918
r. - powstanie
niepodległych państw: Islandii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy,
Polski, Czechosłowacji, Węgier, Królestwa Serbów, Chorwatów i
Słoweńców; rewolucja w Niemczech
1918
– 1993 r. - Czechosłowacja
1919
r. - odkrycie
sejmurii w USA; powstanie faszyzmu we Włoszech; zaniechanie planów
utworzenia państwa żydowskiego w Polsce i ich potępienie przez
Żydów; agresja Czechosłowacji na Śląsk Cieszyński; zabicie
ostatniego żubra na wolności, utworzenie Wolnego Miasta Gdańska,
sankcje wobec Niemiec
1919
– 1939 r. - Wolne
Miasto Gdańsk
1920
r. - wojna
polsko – bolszewicka; Czechosłowacja zabiera Zaolzie
1921
r. - niepodległość
Irlandii; konstytucja marcowa w Polsce; traktat ryski między Polską
a Rosją Radziecką ustalił granicę na Dźwinie i Zbruczu; Wały
Hakena
1922
r. - zmiana
nazwy Rosja Radziecka na Związek Socjalistycznych Republik
Radzieckich (ZSRR)
1922
– 1991 r. - Związek
Socjalistycznych Republik Radzieckich
1923
r. - upadek
demokracji parlamentarnej w Hiszpanii, Bułgarii, oraz Turcji, traci
władzę sułtan Abdul Hamid II – Kemal Atätürk
pierwszym prezydentem Turcji
1924
r. - Lenin
umiera na syfilis i od postrzału od nasłanych przez Stalina
zamachowców; Stalin na czele WPK (b); reforma walutowa Grabskiego w
Polsce
1925
r. - spór
Polski z Wolnym Miastem Gdańskiem o skrzynki pocztowe; upadek
parlamentaryzmu w Albanii
1926
r. - przewrót
majowy w Polsce dokonany przez J. Piłsudskiego inicjuje rządy
sanacji; budowa portu w Gdyni; pierwszy numer ,,Tygodnika
katolickiego Niedziela''
założonego przez ks. Teodora Kubinę; upadek parlamentaryzmu na
Litwie; Niemcy w Lidze Narodów
1927
r. - ustawa
o symbolach narodowych Polski; pierwszy Międzynarodowy Konkurs
Pianistyczny im. F. Chopina; radio dźwiękowe w USA
1929
r. - upadek
parlamentaryzmu w Portugalii; początek wielkiego kryzysu
gospodarczego spowodowanego krachem na giełdzie na Wall Street w
USA, czystki w ZSRR
1930
r. - utworzenie
Centrolewu w Polsce; pacyfikacja Galicji Wschodniej; Bolesław Bierut
członkiem Kominternu, umiera Benedykt Dybowski
1931
– 1932 r. - proces
brzeski w Polsce
1932
– 1934 r. - ,,wielki
głód'' w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (USRR)
wywołany przez Stalina
1933
r. - dojście
Hitlera do władzy; pierwsze wzmianki o nessie od czasu św.
Kolumbana, sąd w Katowicach konfiskuje ,,Moją
walkę''
1933
– 1945 r. - Trzecia
Rzesza
1934
r. - założenie
obozu izolacyjnego w Berezie Kartuskiej,
1935
r. - konstytucja
kwietniowa; umiera J. Piłsudski, koniec kryzysu gospodarczego w
Polsce; inwazja Włoch na Etiopię
1936
r. - upadek
parlamentaryzmu w Grecji
1936
– 1939 r. - wojna
domowa w Hiszpanii
1937
r. - oś
Berlin – Rzym - Tokio
1938
r. - ,,noc
kryształowa'' w Niemczech, konferencja w Monachium przewiduje
Anschlus Austrii i Sudetów do Niemiec, Polska zabiera Zaolzie, Węgry
południową Słowację, w Polsce umiera św. Faustyna Kowalska;
odkrycie latimerii
1939
r. - Niemcy
dzielą Czechosłowację na Protektorat Czech i Moraw i na Słowację;
Włochy atakują Albanię, 1 września Niemcy atakują Polskę
inicjując II wojnę światową; 17 września ZSRR najeżdża Polskę
1939
– 1945 r. - druga
wojna światowa
1939
– 1940 – wojna
karelska (,,zimowa'') między ZSRR a Finlandią
1940
r. - Sowieci
mordują w Katyniu, Twerze, Charkowie, Kijowie i w Mińsku wziętych
17 września do niewoli Polaków; Niemcy atakują Danię i Norwegię;
bitwa o Narvik; atak Niemiec na Francję; bitwa powietrzna o Wielką
Brytanię
1941
r. - Niemcy
atakują Jugosławię i Grecję; ofensywa niemiecko – włoska na
północy Afryki; alianci podpisują Kartę Atlantycką, budowa obozu
zagłady Auschwitz – Birkenau przez Niemców w okupowanej Polsce;
Niemcy atakują ZSRR, a Japonia atakuje Pearl Harbour na Hawajach
1941
– 1945 r. - udział
USA i Japonii w II wojnie światowej
1941
– 1944 r. - Niemcy
oblegają Leningrad w ZSRR
1942
r. - bitwa
o Midway na Hawajach
1942
– 1943 r. - bitwa
pod Stalingradem w ZSRR
1943
r. - bitwa
pancerna pod Kurskiem (ZSRR); konferencja w Teheranie (Iran)
1944
r. - bitwa
pod Monte Cassino; lądowanie aliantów w Normandii, utworzenie PKWN
– u; powstanie warszawskie
1945
r. - zwycięstwo
nad Niemcami; Amerykanie zrzucając bomby atomowe na Hiroszimę i
Nagasaki kończą wojnę
1946
r. - Amerykanie
narzucili Japonii demokratyczną konstytucję, proces w Norymberdze
przeciw hitlerowcom
1947
r. - powstanie
państwa Izrael, plan Marshalla
1948
r. - komuniści
przejmują władzę w Czechosłowacji
1948
– 1989 r. - Czechosłowacka
Republika Socjalistyczna
1949
r. - Sowieci
uzyskują własną broń atomową; NRD i RFN
1950
r. - decyzja
o militarnej pomocy ONZ dla Korei Południowej
1951
r. - uzyskanie
niepodległości przez Libię
1952
r. - konstytucja
PRL – u
1953
r. - śmierć
Stalina w ZSRR; proces Rosenbergów w USA
1954
– 1956 r. - destalinizacja
1956
r. - na
XX Zjeździe KPZR Nikita Chruszczow wygłosił tajny referat, w
którym potępił stalinizm; deklaracja ONZ nakazująca wojskom
brytyjskim i francuskim opuszczenie strefy Kanału Sueskiego;
powstanie na Węgrzech
1957
r. - uzyskanie
niepodległości przez Malezję i Ghanę
1958
r. - utworzenie
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), uzyskanie niepodległości
przez Gwineę
1960
r. - ochrona
niedźwiedzi polarnych w ZSRR; broń atomowa uzyskana przez Francję;
dekolonizacja Madagaskaru, Zairu, Konga, Somalii, Gabonu, Kamerunu,
Republiki Środkowoafrykańskiej, Nigerii, Czadu, Nigru, Algierii,
Mali, Beninu, Mauretanii, Senegalu, Wybrzeża Kości Słoniowej oraz
Togo
1961
r. - Jurij
Gagarin z ZSRR pierwszym człowiekiem w przestrzeni pozaziemskiej;
budowa Muru Berlińskiego przez władze NRD
1962
r. - kryzys
kubański między USA a ZSRR
1963
r. - dekolonizacja
Kenii i Tanzanii; zamach na prezydenta Johna F. Kennedy'ego w USA
1964
r. - początek
amerykańskiej interwencji w Wietnamie
1966
– 1973 r. - wojna
w Wietnamie
1968
r. - ,,praska
wiosna'' powoduje agresję ZSRR, Polski, NRD i Bułgarii na
Czechosłowację; protesty inteligencji w Polsce; protesty przeciwko
wojnie w Wietnamie; fala buntów studenckich i powstanie subkultur
młodzieżowych
1969
r. - Amerykanin,
Neil Armstrong – pierwszym człowiekiem na Księżycu. ,,To
tylko mały kroczek człowieka, a zarazem ogromny krok ludzkości''.
1970
r. - pierwsze
obchody Dnia Ziemi; pierwsze porozumienie rozbrojeniowe między USA i
ZSRR; protesty
przeciwko komunizmowi w polskich miastach nadmorskich
1972 r.
- rozpoczęcie produkcji Fiata
126 p w Polsce
1973 r.
- oficjalne zakończenie wojny
w Wietnamie
1975 r.
- połączenie Wietnamu
Północnego i Wietnamu Południowego w jedno państwo komunistyczne;
komuniści przejmują Laos i Kambodżę; dekolonizacja Angoli,
Mozambiku etc.
1976 –
1979 r. - rządy Czerwonych
Khmerów w Kambodży
1976 r.
- Portugalczycy opuszczają
Timor Wschodni; anektowany przez Indonezję
1977 r.
- dekolonizacja Dżibuti
1978 r.
- Karol Wojtyła z Polski
zostaje papieżem jako Jan Paweł II; obalenie szacha Rezy Pahlawiego
w Iranie
1979 r.
- pierwsza pielgrzymka Jana
Pawła II do Polski
1980 r.
- Ronald Reagan prezydentem
USA; powstanie ,,Solidarności'' w Polsce; umiera Josip Broz ,,Tito''
w Jugosławii
1981 r.
- wprowadzenie stanu wojennego
w Polsce i pacyfikacja kopalni ,,Wujek''
1984 r.
- zamordowanie ks. Jerzego
Popiełuszki w Polsce
1985 r.
- Michaił Gorbaczow inicjuje
,,pierestrojkę'' (przebudowę) w ZSRR
1986 r.
- pożar elektrowni atomowej w
Czarnobylu w USRR (ZSRR)
1988 –
1991 r. - koniec ,,zimnej
wojny'' między USA i ZSRR
1989 r.
- ,,Jesień
Narodów'': Tadeusz Mazowiecki pierwszym powojennym, opozycyjnym
premierem, ,,aksamitna rewolucja'' w Czechosłowacji; dekomunizacja
Węgier; antykomunistyczna rewolucja w Rumunii, dekomunizacja
Bułgarii i ustąpienie Todora Żiwkowa, gdzie zmuszono do emigracji
Turków i pomaków; zburzenie Muru Berlińskiego w NRD; masakra
studentów na placu Tienanmen w Pekinie
1990 r.
- połączenie NRD i RFN w
jedno kapitalistyczne państwo; odłączenie się Litwy, Łotwy i
Estonii od ZSRR
1991 r.
- rozpad ZSRR; niepodległe
państwa: Rosja, Białoruś, Ukraina, Mołdawia, Gruzja, Armenia,
Azerbejdżan, Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Tadżykistan i
Kirgistan
1992 r.
- Czeczenia nie chce należeć
do Federacji Rosyjskiej; Słowacy domagają się własnego państwa;
Rosjanie opuszczają Polskę
1993 r.
- rozpad Czechosłowacji na
Czechy i Słowację
1994 r.
- początek wojny w Czeczenii
1995 r.
- Aleksander Kwaśniewski
prezydentem Polski
1996 r.
- Literacka Nagroda Nobla dla
Wisławy Szymborskiej
1997 r.
- kryzys finansowy w Rosji;
śmierć bł. Matki Teresy z Kalkuty i księżnej Diany, konstytucja
w Polsce, Wielka Brytania zwraca Hongkong Chinom
1998 r.
- umiera Zbigniew Herbert; brak
referendum w Nowej Kaledonii
1999 r.
- Polska, Czechy i Węgry
przystępują do NATO; uzyskanie niepodległości przez Timor
Wschodni; Władymir Putin prezydentem Rosji;
2000 r.
- obchody Jubileuszu Roku
Świętego
