sobota, 16 sierpnia 2025

Teleportacja



,,Teleportacja jest bardzo popularnym motywem pojawiającym się w fantastyce naukowej. Początki technologii komunikacji, takiej jak wynalezienie telegrafu w XIX wieku, obudziły nadzieje na możliwość przesyłania na olbrzymie dystanse informacji innej niż impulsy elektryczne. W latach 20. i 30. XX wieku teleportacja zaczęła pojawiać się w książkach wielu autorów, między innymi Artura Conan Doyle'a, stając się podstawowym składnikiem fabuły science fiction. W powieści Mucha George'a Langelaana (zaadaptowanej na ekran), naukowiec teleportuje się, ale informacja o jego ciele zostaje zmieszana z inną, pochodzącą od muchy domowej, zmieniając go w chimerę - częściowo muchę, częściowo człowieka. Powszechne zainteresowanie teleportacją pojawiło się wraz z kultowym serialem telewizyjnym Star Trek i pochodzącą z niego popularną sentencją 'prześlij mnie Scotty'. Teleport na statku kosmicznym Enterprise demontuje transmitowanych atom po atomie, a potem składa ich całkowicie na nowo. W realnym życiu sądzono, że teleportacja jest niemożliwa, z powodu braku zasady nieoznaczoności Heisenberga. Pomimo że niemożliwe jest przeniesienie rzeczywistych atomów (niemniej w czerwcu 2004 roku atomy wapnia udało się teleportować naukowcom austriackim z Uniwersytetu w Innsbrucku, atomy berylu naukowcom z National Institute of Standards and Technology w Boulder w Kolorado - przyp. tłum.), splątanie kwantowe pozwala na przesyłanie na duże odległości informacji - możliwe jest to tylko dla cząstek o bardzo małych rozmiarach (cząstek elementarnych)'' - Joanne Baker ,,50 teorii fizyki, które powinieneś znać'' 



 

Kot Schrodingera



,,Kot Schrödingera jest jednocześnie żywy i martwy. W hipotetycznym eksperymencie, kot siedzący wewnątrz pudełka mógł zostać lub nie zostać zabity przez kapsułkę z trucizną, zależnie od jakiegoś przypadkowego elementu wyzwalającego. Erwin Schrödinger użył tej metafory, aby pokazać, za jak śmieszną uważał kopenhaską interpretację teorii kwantowej, która zakładała, że dopóki wynik nie zostanie zaobserwowany, kot powinien istnieć w stanie zawieszenia, jednocześnie żywy i martwy. [...] Kot jest zamknięty w stalowej komorze, razem z szatańskim urządzeniem (które musi być chronione przed bezpośrednim wpływem kota). W liczniku Geigera jest odrobina radioaktywnej substancji, tak mała, że w ciągu jednej godziny jeden z atomów ulegnie rozpadowi. Jednak z równym prawdopodobieństwem może nie ulec. Jeśli rozpad się wydarzy, rura licznika uwalnia młotek, który roztrzaskuje małą kolbkę z kwasem cyjanowodorowym. Jeśli pozostawić układ samemu sobie na godzinę, można powiedzieć, że kot wciąż jest żywy, jeśli w międzyczasie nie rozpadł się żaden atom. Pierwszy rozpad by go otruł'' - Joanne Baker ,,50 teorii fizyki, które powinieneś znać'' 



 Erwin Schrödinger (1887 - 1961) był austriackim fizykiem kwantowym i noblistą. Powyższy eksperyment miał miejsce jedynie w wyobraźni uczonego, przez co żaden kot nie ucierpiał w jego wyniku. Przedstawiony tu paradoks został wykorzystany przez Terry'ego Pratchetta w ,,Świecie Dysku'' (,,Kot w stanie czystym'', ,,Panowie i damy'', ,,Ostatni bohater''), a także ,,Endymionie'' Dana Simmonsa, ,,Kociątku Schrödingera'' George'a Aleca Effingera i ,,Kocie Szrekingera'' Jagi Rydzewskiej (opowiadaniu z antologii ,,Jedenaście pazurów'').