Mitologia egipska

,,Númenórejczycy z Gondoru byli dumni, osobliwi i archaiczni; moim zdaniem najlepiej przedstawić ich w kategoriach (powiedzmy) egipskich. Przypominali 'Egipcjan' pod wieloma względami – zwłaszcza przez umiłowanie oraz umiejętność wznoszenia gigantycznych, masywnych budowli. Przejęli także wielkie zainteresowanie przodkami i grobowcami (lecz oczywiście nie teologią: pod tym względem byli hebrajscy, a nawet jeszcze bardziej purytańscy - […]). Myślę, że korona Gondoru (Królestwa Płd.) była bardzo wysoka, jak korona Egiptu, i z przytwierdzonymi skrzydłami, odchylającymi się nie prosto do tyłu, lecz pod pewnym kątem. Królestwo Płn. miało tylko diadem (…). Por. różnicę między Górnym i Dolnym królestwem Egiptu'' – J. R. R. Tolkien ,,List do Rhony Beare'' z 14 października 1958 r [w]: J. R. R. Tolkien ,,Listy''

O swoich pierwszych kontaktach z mitologią egipską pisałem już w poście ,,Mitologia w moim życiu''. Bardzo wcześnie dowiedziałem się o egipskiej bogini Bastet i o kulcie kotów:

,,Starożytni Egipcjanie hodowali koty domowe, które strzegły magazynów ze zbożem. Koty cieszyły się w Egipcie takim szacunkiem, że niektóre otaczano czcią należną bogom i uwieczniano w posągach (…)'' - ,,Świat przyrody''

W mojej mitologii odpowiednikiem Bastet jest Kołowiersza, córka Boruty i Dziewanny; Enka mająca postać kotki. Bastet była ponadto pierwowzorem rasy Bastów – ludzi z głowami kotów nubijskich, która pojawiła się na świecie w erze piątej. Wcześnie dowiedziałem się również o kulcie owadów – żuków skarabeuszy:

,,Niektóre gnojaki są zw. skarabeuszami; starożytni Egipcjanie uważali je za święte żuki'' - ,,Świat przyrody''

W 1996 r. czytając popularnonaukową książkę ,,Kiedy było?'' dowiedziałem się więcej o egipskim panteonie.

,,JAKIE BÓSTWA CZCILI EGIPCJANIE? 

Egipcjanie mieli wiele bóstw. Niektóre, lokalne, czczono w poszczególnych regionach czy miastach. Oprócz tego powszechnie oddawano cześć Ozyrysowi – bóstwu świata zmarłych, faraonowi i Słońcu.

Najważniejszym bóstwem lokalnym był Amon (bóstwo powietrza) czczony w Tebach. Po późniejszym utożsamieniu z Re, Bogiem – Słońcem, przybrał imię Amon – Re. Do innych lokalnych bóstw należały kociogłowa bogini Bast, byk Apis i Tot – bóstwo mądrości, nauki i księżyca. Tot był zwykle przedstawiany z głową ibisa.
Ozyrys pełnił podwójną rolę – boga świata zmarłych i wegetacji roślinnej. Jego siostra i żona, Izyda, była uważana za 'matkę wszechrzeczy'. Ich syn Horus, bóstwo niebios, był wyobrażany z głową sokoła. Set, bóg burzy, był bratem Ozyrysa. Anubis, przedstawiany jako szakal lub w postaci ludzkiej z głową szakala, był również bogiem zmarłych, uważano powszechnie, że faraon uosabia Horusa i Ozyrysa'' - ,,Kiedy było...? Księga pytań i odpowiedzi o dziejach świata''

W mojej mitologii Ozyrys i Izyda nie byli bogami, ale śmiertelnymi ludźmi żyjącymi w erze dwunastej jeszcze przed podbojami Sarmatów w Afryce. Izyda (Eset Pelena) była księżniczką z Mu, niesłusznie wygnaną ze swej ojczyzny. Ozyrys (Usire) sprawował władzę nad plemieniem Akefali. Poślubił Izydę i razem założyli nowe królestwo – Kemet, późniejszy Egipt. Z kolei dobry potwór Wiłkokuk, syn Boruty i Dziewanny, który towarzyszył Tatrze w drodze do Kościeja, wyglądem przypominał Anubisa (miał wilczą głowę).

W 1997 r. czytając lekturę ,,W pustyni i puszczy'' H. Sienkiewicza natrafiłem na wzmiankę o Sobku – egipskim bogu wody wyobrażanym z głową krokodyla. Ośrodkiem jego kultu było Krokodilopolis. Postać ta zainspirowała mnie do wymyślenia żyjących w rzece Nilus wodników z plemienia Sobaków (ich nazwa wywodzi się właśnie od imienia Sobek, a nie od rosyjskiej nazwy psa). Wodniki te były pasterzami krokodyli. Na początku ery jedenastej Teost Car Słońce wprowadził pokój między Sobakami a ludźmi.

W 1997 r. czytając artykuł ,,Główni bogowie starożytnego Egiptu'' w czasopiśmie ,,Życie świata. Dzieje i wydarzenia'' dowiedziałem się o takich bóstwach jak: Atum (w micie z Heliopolis pierwotny pagórek wyłoniony z oceanu), Maat (bogini sprawiedliwości), Ptah (w Memfis uważany za stwórcę), Hathor (bogini z głową krowy), Set (miał głowę niezidentyfikowanego zwierzęcia przez niektórych utożsamianego z osłem, okapi, a nawet … z wymarłym Libytherium; początkowo był przedstawiany jako zabójca demonicznego węża Apopisa, później sam uległ demonizacji jako rywal i zabójca Ozyrysa, którego pomścił jego syn Horus), Chnum (bóg o głowie barana, który ulepił bogów i ludzi na kole garncarskim), Chepri (bóg z głową skarabeusza, symbolu odrodzenia), a ponadto boginie: Nut (bogini nieba wyobrażana jako kobietą bądź krowa), Sachemt (bogini z głową lwicy), Neit (jej atrybutem był sęp), Seszat, Mut i Wadżet (podobizną tej ostatniej był ureusz – kobra zdobiąca koronę faraonów).

W mojej mitologii Hathor była pierwowzorem libijskiej rasy Hathorów – ludzi z rogami i ogonami krów i byków, potrafiących przybierać zwierzęcą postać i zamieszkujących Libię przed przybyciem Libijczyków. Chnum był pierwowzorem afrykańskiej rasy Barańców – ludzi o głowach owiec i baranów, którzy latali na olbrzymich, latających rybach. Napotkał ich w trakcie swojej żeglugi na Dalekie Południe, król Atlantydy, Manaman Mc Lear. Z kolei bogini Sachmet była pierwowzorem afrykańskiej rasy liłek – rozmnażających się partenogenetycznie Murzynek z głowami lwic. Wreszcie wąż Apopis stał się pierwowzorem węża Popoša, którego w erze dwunastej zabił słowiański heros Sławien, syn Madeja i Nastazji.

W 2001 r. kiedy chodziłem do trzeciej klasy gimnazjum pisałem własną książkę ,,Palana kraina turów'' mającą być w moim zamyśle polskim odpowiednikiem ,,Wyspy Pingwinów'' Anatola France'a. Jedna z historii zamieszczonych w tym zbiorze opowiadała o przyjaźni tura Apisa z faraonem Menesem i jego następcami. W czasach Mojżesza, Apis wyprowadził tury z Egiptu i osiedlił się z nimi na terenach późniejszego Królestwa Palany (odpowiednik Polski).

Mitologia egipska inspiruje wielu fantastów. Już w erze hyboryjskiej, kiedy toczyła się akcja opowieści R. E. Howarda o Conanie istniał odpowiednik starożytnego Egiptu zwany Stygią. Jej mieszkańcy czcili demonicznego węża Seta (widać tu złączenie w jedną postać Seta i Apopisa). Zainteresowanych odsyłam do posta: ,,Conan władca wyobraźni''. H. P. Lovecraft, twórca fikcyjnego faraona Nefren – Ka wykorzystał w opowiadaniu ,,Obcy'' legendę o Nitokris – żyjącej naprawdę królowej Egiptu, która według legendy miała utopić swoich wrogów zalewając wodą salę, w której się znajdowali. Zainteresowanych odsyłam do posta: ,,H. P. Lovecraft i mitologia Cthulhu''. W ,,Opowieściach z Narnii'' C. S. Lewisa, czczony w Kalormenie demon Tasz miał głowę drapieżnego ptaka co upodabnia go do Horusa, zaś w ,,Trylogii kosmicznej'' tegoż Autora, Viritrilbia – eldil sprawujący pieczę nad planetą Merkury, w Egipcie był czczony jako Thot (odsyłam do postów: ,,Cudowny świat Narnii'' i ,,Trylogia kosmiczna''). Mity egipskie wykorzystał Rick Riordan pisząc cykl ,,Kroniki rodu Kane''; wzmianki o niej pojawiają się też we ,,Wrotach Anubisa'' Tima Powersa. W powieści ,,Amerykańscy bogowie'' Neila Gaimana, główny bohater – syn Odyna, noszący imię Cień spotyka Anubisa, Thota, Horusa i Bastet – w opisie tej ostatniej widać sympatię Autora do kotów. W cyklu o wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego pojawia się egipski krzyż anch, zaś w powieści Jarosława Grzędowicza ,,Popiół i kurz'' występują ka – jeden z rodzajów duszy w wierzeniach Egipcjan. Z polskich Autorów szczególnie dużo z mitologii egipskiej czerpie Andrzej Pilipiuk. W opowiadaniu ,,Pole Trzcin'' ze zbioru ,,Wieszać każdy może'', Jakub Wędrowycz walczył z egipskim bogiem Setem, któremu służyli zmarli Lenin i Dzierżyński, oraz współczesny, młody anarchista. Pojawiają się też Maat (Lenin uznał ją w pierwszej chwili za aktorkę kabaretu) i Ozyrys. W innym opowiadaniu o Jakubie Wędrowyczu (ze zbioru ,,Homo bimbrownikus'') pojawia się Pożeraczka – Ammit. Kocia bogini Bastet występuje w jednym z opowiadań o Robercie Stormie, oraz wzmiankowana jest w zbiorze opowiadań ,,Wampir z M- 3''. Wreszcie w ostatnim tomie ,,Sagi Zmierzch'' Stephenie Meyer występuje egipski wampir Amun, którego imię nawiązuje do boga Amona.

Śniło mi się, że:

- byłem bogiem Bastetem i w szklanej misie stwarzałem morze z topniejącego lodu,

- w czasie powstania Egipcjan przeciw Hyksosom, przyszłego faraona Jahmesa wspierali bogowie egipscy i zwierzęta (widziałem uzbrojonego w miecz Ozyrysa), zaś po stronie najeźdźców walczył bóg Set oraz wąż Apopis (w owym śnie, Hyksosi nie byli ludźmi, tylko demonami, stworzonymi przez Seta)

- narysowałem Seta z monstrualnym penisem pokrytym kolcami.